Euforia

Σύνοψη: O Matteo και ο Ettore είναι αδέρφια. Τους δένει μία μεγάλη αδελφική αγάπη, αλλά και πολλές διαφορές. Ο Matteo είναι πλούσιος, ενώ ο Ettore όχι, ο πρώτος είναι ομοφυλόφιλος, ενώ ο δεύτερος ετεροφυλόφιλος και πέραν αυτών ο Ettore (που είναι χωρισμένος πατέρας), αντιμετωπίζει ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας, έχει όγκο στον εγκέφαλο και πιστεύει πως σε λίγους μήνες θα πεθάνει. Αυτό θα ενώσει τα δύο αδέρφια, καθώς ο Matteo θα προσπαθήσει να  τον κάνει να νιώσει καλύτερα, να έρθει πιο κοντά στην ευφορία.

Άποψη: Η ιστορία δύο πολύ διαφορετικών μεταξύ τους αδερφών προβληματίζει την Valeria Golino, στην δεύτερη μεγάλου μήκους ταινίας της, μετά το «Μέλι». Η ταινία επικεντρώνεται στην σχέση αυτών  των δύο αντρών, μία σχέση βαθιάς αγάπης και καταπιεσμένων ανομολόγητων παραδοχών. Η σκηνοθέτρια που γράφει και το σενάριο, προσπαθεί και η ίδια να αντιμετωπίσει τα όσα γίνονται με την ευφορία που αναφέρεται και στον τίτλο, καθώς συχνά επιχειρεί να κάνει πλάκα, να ελαφρύνει το κλίμα, μόνο που σχεδόν ποτέ δεν της βγαίνει. Στο μεγαλύτερο μέρος της ταινίας κοιτάς μουδιασμένος την έκβαση της ιστορίας, αφού δεν είναι σαφής ο προσανατολισμός της Golino, ως προς την πραγμάτευση του θέματός της. Αυτό καθίσταται ακόμα πιο εμφανές όσο προχωράει την ταινία και αρχίζει να θέτει στο τραπέζι πολλά σοβαρά ζητήματα, χωρίς να δείχνει την πρόθεση όχι απλώς να τα αγγίξει, αλλά έστω να τα κοιτάξει.

Για παράδειγμα, εκτός από μία τρυφερή ιστορία ανάμεσα σε δύο άνδρες, εκ των οποίων ο ένας αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα, πλοκή που έχουμε δει να ξετυλίγεται με πολύ μεγαλύτερη επιτυχία στους «Άθικτους», τίθεται το ζήτημα  της σεξουαλικότητας, μιας και ο ένας εκ των δύο κεντρικών ηρώων είναι ομοφυλόφιλος, αλλά επίσης το ζήτημα του πλούτου και της δύναμης που έχει στην σύγχρονη εποχή (όπως φαίνεται από τα δύο αδέρφια), η εξαγορά του ανθρώπινου σώματος, ως ένα πλήρως αντικειμενικοποιημένο προϊόν, με συγκεκριμένο μάλιστα κόστος (όπως όταν ο ήρωας πληρώνει εραστή για μία βραδιά και η σύντομη συζήτηση που έχουν μεταξύ τους), μέχρι το προσφυγικό ζήτημα, όταν ο πιο πλούσιος αδερφός, ο Matteo θέλει να δώσει χρήματα για εκσυγχρονισμό των προσφυγικών καταυλισμών, με ωφελιμιστικό όπως αφήνεται να εννοηθεί σκοπό, χωρίς όμως να σχολιάζεται όλη αυτή η βιομηχανία πλούτου που έχει κτιστεί πίσω από τις πλάτες και εις βάρος των προσφύγων.

Αντ’ αυτών, αρκείται σε μία επιφανειακή προσέγγιση της σχέσης των δύο ηρώων, που ερμηνεύουν με πολύ καλή χημεία ο Riccardo Scamarcio  και ο Valerio Mastandrea και ας ακούγονται ατάκες όπως «θέλεις να είσαι καλός, για να εξιλεωθείς στην μαμά που είσαι γκέι», όπως λέει κάποια στιγμή ο Ettore, ή «πότε θα πεθάνεις επιτέλους», όπως λέει ο Matteo, φράσεις με ειδικό βάρος η καθεμία, που αφήνουν να εννοηθεί πολλά πράγματα από πίσω, τα οποία ωστόσο δεν αποφασίζει η δημιουργός να τα εντάξει στον αφηγηματικό πυρήνα της εν λόγω ταινίας. 

Σημείωμα της Βαλέρια Γκολίνο

Ευφορία είναι αυτή η όμορφη και συνάμα επικίνδυνη αίσθηση που σε συνεπαίρνει λίγο πριν τη μεγάλη βουτιά σε μια νέα πρόκληση: μια αίσθηση ανείπωτης ευτυχίας και ολοκληρωτικής ελευθερίας που σε κατακλύζει, προτού επιχειρήσεις τη βουτιά στο κενό. Κι είναι αφού βουτήξεις που επιλέγεις αν αναδυθείς ξανά ή θα χαθείς στο πουθενά.

Ο Matteo και ο Ettore είναι δύο άνθρωποι που με τον ένα ή τον άλλον τρόπο έχουν αποφασίσει να χάσουν ο ένας τον άλλον. Ο Matteo βλέπει τον κόσμο αφ’ υψηλού, από το πολυτελές ρετιρέ διαμέρισμά του. Είναι ένας ναρκισσιστής, που έχει αποφασίσει να χρησιμοποιεί πολλούς τρόπους διαφυγής από την πραγματικότητα. Το χρήμα, τα ναρκωτικά, το σεξ, η επιτυχία, η σωματική άσκηση είναι οι δρόμοι που έχει επιλέξει για να ξεφεύγει. Ο Ettore από την άλλη πλευρά κρύβει την απογοήτευση και την ατολμία που τον οδήγησε σε σειρά εκ του ασφαλούς επιλογές πίσω από μια μάσκα σαρκασμού και παραίτησης. Η στάση ζωής που έχουν επιλέξει έρχεται απότομα σε σύγκρουση με την πραγματικότητα όταν ο Matteo ανακαλύπτει πως ο αδερφός του είναι άρρωστος και αποφασίζει να του το κρύψει. Από την πλευρά του ο Ettore αφήνεται στον αδελφό του, αφήνεται να οδηγηθεί από εκείνον και την ύβρη του ότι όλα μπορούν να είναι υπό έλεγχο, ότι μπορείς πάντα να είσαι νικητής.

Έμπνευσή μου γι’ αυτήν την ιστορία στάθηκαν πραγματικά γεγονότα που συνέβησαν σε αγαπημένα μου πρόσωπα. Πλησίασα την ιστορία των δύο αδελφών μαζί με τους συνεργάτες μου στο σενάριο και τους πρωταγωνιστές με ευαισθησία, αλλά και τρυφερότητα. Είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της ανθρώπινης κατάστασης, σε μια πραγματικότητα ρευστή που υπόκειται σε συνεχείς αλλαγές και ανατροπές να έχεις την ψευδαίσθηση ότι μπορείς να έχεις τον έλεγχο στη ζωή σου, στην τύχη, στο σώμα σου, ότι μπορείς να νικήσεις τον χρόνο και να αποφύγεις τον πόνο. Η ασθένεια είναι η Πτώση από αυτή την ψευδαίσθηση, είναι η πραγματικότητα που έρχεται μοιραία να σε αντικρούσει. Είναι εκείνη που σε φέρνει αντιμέτωπο με την εύθραυστη ανθρώπινη κατάστασή σου και που σε τελική ανάλυση σου φανερώνει τα όριά σου, την βαθύτερη φύση και πραγματική σου ουσία. Είναι η ασθένεια που ξεσκεπάζει τις προσωπικές υποκρισίες των δύο αδελφών και τους ωθεί να ξαναγνωριστούν. Ο Matteo και ο Ettore από κοινού βουτάνε σε αυτή την πρόκληση και συνειδητά αποφασίζουν να βγουν ξανά στην επιφάνεια. Μαζί.