2001: A Space Odyssey (1968)

2001: A Space Odyssey (1968) - κριτική ταινίας

Σύνοψη: Ένας μυστηριώδης μονόλιθος ωθεί τους πίθηκους στην εποχή της σκέψης, αρχίζοντας την διαδρομή που στο τέλος θα τους κάνει ανθρώπους. Εκατομμύρια χρόνια μετά, στην εποχή του διαστήματος, ο ίδιος μονόλιθος θα οδηγήσει τον άνθρωπο πέρα από τα δεσμά της ύπαρξης του.

Άποψη: Μισό αιώνα μετά την πρώτη προβολή της, η Οδύσσεια του Διαστήματος, δεν είναι μόνο αγέραστη, η καλύτερη δουλειά του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, αλλά παραμένει ένα από τα αδιαμφισβήτητα αριστουργήματα του παγκόσμιου κινηματογράφου. Υπήρξε το pièce de résistance του δημιουργού της, μια εξαντλητική πορεία πέντε χρόνων.  Δύο στην εξέλιξη με συνεργασία του Άρθουρ Κλαρκ, με ένα διήγημα του, το The Sentinel, να είναι η βάση του σεναρίου, και τρία στα γυρίσματα στα οποία ο Κιούμπρικ δημιούργησε πάνω από 200 ειδικά εφέ, τα οποία παραμένουν και σήμερα, στην εποχή του ψηφιακού, απόλυτα αψεγάδιαστα και ρεαλιστικά.

Όταν το 2001 κυκλοφόρησε, δίχασε το κοινό και τους κριτικούς. Η σπουδαία Πολίν Καέλ το είχε αποκαλέσει «μια μνημειωδώς ανέμπνευστη ταινία» Άλλοι, είπαν κατ' ευθείαν πως επρόκειτο για ένα αριστούργημα. Νεαροί έπαιρναν LSD πριν την έναρξη της ταινίας (20 λεπτά, είχαν βρει ότι ήταν ο σωστός χρόνος) για να τους «σκάσει» το τριπάκι την στιγμή που ξεκινούσε η πανδαισία εικόνων και χρωμάτων που σηματοδοτούσε την είσοδο του Μπάουμαν στην αστρική πύλη. Και για μισόν αιώνα κόσμος και κοσμάκης ψάχνει να βρει την εξήγηση –το κλειδί- μάταια, για μια δημιουργία που φτιάχτηκε –και μάγεψε- ακριβώς γιατί δημιουργήθηκε να είναι ανοιχτή σε κάθε ερμηνεία.

Για αυτούς που δεν έχουν δει την ταινία, να πούμε επιγραμματικά πως είναι ένα ταξίδι ενός διαστημοπλοίου προς τον Δία, όπου μια αστρική πύλη την οποία «άνοιξε» ένας εξώκοσμος μονόλιθος που εμφανίστηκε στη Σελήνη, πρέπει να εξερευνηθεί. Στην αρχή, βλέπουμε πως ο ίδιος μονόλιθος, εκατομμύρια χρόνια πριν, έκανε τον πίθηκο να πιάσει το πρώτο του εργαλείο, στην μακρά πορεία που μας έκανε homo sapiens. Το διαστημόπλοιο Discovery One επανδρώνεται από δύο αστροναύτες και τον υπολογιστή που ελέγχει τα πάντα, τον HAL 9000.

Εάν εξαιρέσεις το δεύτερο μέρος της ταινίας όπου ο Κιούμπρικ αφήνεται αυτάρεσκα να μας εντυπωσιάσει με την τεχνική του και το όραμα του για το μέλλον, σε μία επιβατική πτήση προς τη Σελήνη, η ταινία έχει πολύ αργό ρυθμό. Ίσως στους νεότερους να φανεί πληκτική. Όλο το κεντρικό τμήμα της, δεν έχει καθόλου μουσική, οι διάλογοι είναι ελάχιστοι και επίτηδες μπανάλ, με τον HAL να είναι πιο ανθρώπινος από τους ανθρώπους, φτάνοντας να πάθει υπαρξιακή κρίση την οποία προσπαθεί να ξεπεράσει ξεπαστρεύοντας το πλήρωμα. Και το διάστημα είναι σιωπηλό, αφιλόξενο και εχθρικό.

Στο τέλος ο άνθρωπος, θα περάσει σε μία άλλη φάση, όπου οι διαστάσεις δεν είναι χωρικές και ο χρόνος είναι αχρονικός, θέτοντας το πραγματικό ερώτημα που έκανε τον Κιούμπρικ να γυρίσει την Οδύσσεια: Γιατί υπάρχουμε, το γραμμικό της εξέλιξης, το αέναο και επαναληπτικό της δημιουργίας, της οποίας αποτελούμε έναν ασήμαντο κόκκο αστρόσκονης.

Το δωμάτιο στο οποίο καταλήγει ο Μπάουμαν, γέρος και έμβρυο ταυτόχρονα, δεν δίνει απαντήσεις. Δεν έχουμε φτάσει ακόμη στο σημείο να δώσουμε τις απαντήσεις. Είναι όμως συναρπαστικό, που μπορούμε ως είδος να θέσουμε τις ερωτήσεις. Και το 2001 είναι μια συναρπαστική εμπειρία για τις αισθήσεις και την ψύχη. Είναι μια ταινία που για να λειτουργήσει, πρέπει να της παραδοθούμε –σίγουρα μια εμπειρία που πρέπει να δούμε στη μεγάλη οθόνη- και είναι η παρακαταθήκη ενός από τους μεγαλύτερους δημιουργούς του 20ου αιώνα.

Πρώτη δημοσίευση: 6 Σεπτεμβρίου 2018, 09:38
Ενημέρωση: 13 Σεπτεμβρίου 2018, 04:44
Τίτλος:
2001: A Space Odyssey (1968) (2001: Η οδύσσεια του διαστήματος)
Σκηνοθεσία: 
Έτος: 
Διάρκεια: 
149
Εταιρία διανομής: 
Release: 
6 Σεπτεμβρίου 2018

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

Film Factory 2024: Case Study

Film Factory 2024: Case Study

Το Film Factory της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου επιστρέφει για 13η χρονιά με μια σειρά...
10 ώρες

BOX OFFICE

Ταινία
4ημέρο
Feelgood
64881
Cinobo
37380
Tanweer
19801
Tanweer
6260
Feelgood
6008
Here | Εδω, από την Spentzos Here | Εδω,  από την Spentzos