Τα Όσκαρ πρέπει να "δουν" περισσότερο τις μη αγγλόφωνες ταινίες

Τα τελευταία χρόνια, τα βραβεία Όσκαρ φαίνεται να κινούνται σε ένα μονοπάτι διόρθωσης των κακώς κειμένων της πολύχρονης ιστορίας του θεσμού. Και η φετινή επέλαση του “Τα Πάντα Όλα” αφήνει κάποιες υποσχέσεις για το μέλλον του, όμως ο θεσμός θα μπορούσε πραγματικά να ανανεωθεί εάν κοίταζε λίγο πέρα από τις αγγλόφωνες αμερικανικές ή ευρωπαϊκές παραγωγές.

ΣΧΕΤΙΚΑOscars 2023: Οι μονόλογοι που άξιζαν και συγκίνησαν

Η αρχή έχει γίνει ήδη, καθώς το “Roma” του Αλφόνσο Κουαρόν κατάφερε πίσω στο 2019 να εξασφαλίσει μία υποψηφιότητα στην πιο πολυπόθητη κατηγορία, αυτής της Καλύτερης Ταινίας. Μπορεί να μην το σήκωσε, αλλά έφυγε με τρία σημαντικά βραβεία: Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, Καλύτερης Σκηνοθεσίας και Φωτογραφίας. Ήταν η μόλις 11η ξενόγλωσση ταινία που είχε καταφέρει να διεκδικήσει το αγαλματίδιο της Καλύτερης Ταινίας σ’ έναν θεσμό που μετράει σχεδόν έναν αιώνα. Κι από το “Roma” κι έπειτα, η Ακαδημία έχει φροντίσει να περιλαμβάνει τουλάχιστον μία μη-αγγλόφωνη ταινία στη συγκεκριμένη κατηγορία σε 5 απανωτές διοργανώσεις.

Το ερώτημα είναι εάν αυτή η τάση θα συνεχιστεί. Γιατί μπορεί τα “Παράσιτα” να έγραψαν ιστορία πίσω στο 2020, κερδίζοντας το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, όμως από τότε μέχρι σήμερα η Ακαδημία έχει παντελώς αγνοήσει άλλες ταινίες από τη Νότια Κορέα, όταν έρχεται η ώρα να ανακοινώσει τις εκάστοτε υποψηφιότητες. Το ίδιο συμβαίνει και με το μεξικάνικο σινεμά. Μετά το “Roma”, η μόνη μεξικάνικη ταινία που έχει εξασφαλίσει υποψηφιότητα είναι το “Bardo, False Chronicle of a Handful of Truths” του Αλεχάντρο Γκονσάλες Ινιάριτου, στην κατηγορία της Καλύτερης Φωτογραφίας. Όμως, αυτό δεν είναι τόσο ελπιδοφόρο για την εκπροσώπηση των Μεξικανών δημιουργών στον θεσμό, γιατί είναι γνωστή η αγάπη που τρέφει η Ακαδημία για τον καταξιωμένο πλέον Ινιάριτου.

Επίσης, με μια ματιά στις υποψηφιότητες για την Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινία ανά τα χρόνια, θα παρατηρήσει εύκολα κανείς πόσο ευρωπαϊκά προσανατολισμένη είναι η συγκεκριμένη κατηγορία. Εντύπωση προκαλεί το ότι χώρες με πλούσια κινηματογραφική ιστορία και αξιόλογη παραγωγή, όπως η Πορτογαλία, η Ταϊλάνδη, η Ινδονησία και πολλές χώρες της Αφρικής είναι απλά απούσες, ενώ χώρες όπως η Δανία, η Ισπανία, η Σουηδία και η Γαλλία εκπροσωπούνται συχνά στη συγκεκριμένη κατηγορία, συνήθως με ταινίες γυρισμένες από λευκούς που αφορούν ιστορίες λευκών. Αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι πολλές από αυτές τις ταινίες δεν αξίζουν την αναγνώριση ή μία πιθανή βράβευση. Σημαίνει, όμως, ότι τα Όσκαρ έχουν ακόμα και σήμερα μια πολύ περιορισμένη οπτική του τι σημαίνει ποιοτικό ξενόγλωσσο σινεμά.

Και για να επιστρέψουμε στις χώρες που η Ακαδημία αγαπάει τη μία χρονιά και ξεχνάει μετά σχεδόν δια παντός, άλλο ένα παράδειγμα είναι αυτό με τις υποψηφιότητες χωρών της Λατινικής Αμερικής. Στα τέλη της δεκαετίας του ‘90 και στις αρχές των ‘00s, υπήρχε ένα ενδιαφέρον για ταινίες όπως το κολομβιανό “Maria Full of Grace”, που απέσπασε υποψηφιότητα για Καλύτερο Α’ Γυναικείο Ρόλο για την Καταλίνα Σαντίνο Μορένο το 2004, ενώ το 1998 υποψήφια στην ίδια κατηγορία ήταν η Φερνάντα Μοντενέγκρο για τη ερμηνεία της στο βραζιλιάνικο “Central Station”. To 2002, ο Φερνάντο Μεϊρέγιες κατάφερε να εξασφαλίσει υποψηφιότητα για το Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας, για την αριστουργηματική “Πόλη του Θεού”, η οποία αποτέλεσε την πρώτη υποψηφιότητα όχι μόνο βραζιλιάνικης αλλά και λατινοαμερικανικής ταινίας στη συγκεκριμένη κατηγορία. Στην απονομή των βραβείων την επόμενη κιόλας χρονιάς, δεν υπήρχε καμία ταινία από τη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή που να διεκδίκησε κάποιο από τα σημαντικά βραβεία. Τέλος, η Ταϊβάν και η Κίνα είχαν αντίστοιχη μεταχείριση, καθώς μετά τις 10 υποψηφιότητες και τα 4 βραβεία που απέσπασε το 2001 το “Τίγρης και Δράκος” του Ανγκ Λι, δεν είδαν ξανά σημαντική αναγνώριση από την Ακαδημία.

Υπάρχει ελπίδα να ανοίξει τα μάτια του ο θεσμός, να αγκαλιάσει χώρες που αγνοεί συστηματικά ή να επιβραβεύει με μεγαλύτερη συνέπεια δημιουργούς και ταινίες από χώρες όπως π.χ. η Νότια Κορέα ή το Μεξικό; Υπάρχει, καθώς το σώμα των ψηφοφόρων της καλωσορίζει κάθε χρόνο νέα μέλη από διάφορες χώρες του πλανήτη. Και μπορεί να αργήσει η μέρα που θα βραβευτεί ξανά μια ξενόγλωσση παραγωγή ως Καλύτερη Ταινία, αλλά μικρότερες νίκες, όπως η φετινή βράβευση του “RRR” με το Όσκαρ Καλύτερου Τραγουδιού για το “Naatu Naatu”, συμβαίνουν ήδη και δείχνουν τον δρόμο προς τα μπροστά.