Εμίρ Κοστουρίτσα: "Τα φεστιβάλ είναι το τελευταίο σπίτι για τον κινηματογράφο"

Δημοσίευση: 2 Δεκ. 2022, 16:18
Συντάκτης:

Ένα από τα highlights του φετινού 35ο Φεστιβάλ Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, ήταν η τιμητική βράβευση του αγαπημένου στην Ελλάδα Σέρβου σκηνοθέτη Εμίρ Κουστουρίτσα με το Ειδικό Βραβείο για τα 35 χρόνια του Πανοράματος. 

<a href="/festival-panorama-eyropaikoy-kinimatografoy/36o-panorama-eyropaikoy-kinimatografoy-ta-vraveia/69145">36o Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου: Τα βραβεία</a>ΣΧΕΤΙΚΑ36o Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου: Τα βραβεία

O 68χρονος δημιουργός βρέθηκε ως τιμώμενο πρόσωπο σε Q&A session της Τρίτης, 29/11, στην ΕΣΗΕΑ (photo: Πάνος Μουζάκης) και είπε πολλά και σημαντικά. Παρακάτω, συνοψίζουμε μερικά από τα λεγόμενά του, για το σινεμά σήμερα, την τέχνη του σκηνοθέτη, την πολιτική, την κοινωνία, την τεχνολογία και τη σχέση της με τον κινηματογράφο.

Για τη σημασία των φεστιβάλ

Πιστεύω ότι τα κινηματογραφικά  φεστιβάλ θα είναι το τελευταίο σπίτι για τον πραγματικό κινηματογράφο, γιατί ο εμπορικός έχει ήδη αλλάξει στέγη, όχι λόγω του COVID-19 αλλά και  των νέων τεχνολογιών, που απλά οδηγούν τον κόσμο στο να βλέπει ταινίες και τηλεοπτικές σειρές online. Κάνω τουρνέ με το συγκρότημά μου σε όλο τον κόσμο. Σε κάθε αεροδρόμιο σχεδόν όλοι παίζουν με το τηλέφωνό τους, χωρίς να σηκώνουν το κεφάλι και βλέπουν ταινίες και σειρές! 

Είναι άλλο πράγμα να βλέπεις ταινίες στη μεγάλη οθόνη και άλλο στη μικρή. Η τεχνολογία και η ταχύτητα των ακραίων αλλαγών κάνει τον κόσμο να πιστεύει ότι δεν υπάρχει διαφορά. H διαφορά, όμως, είναι τεράστια. Κάνω το Küstendorf Film & Music Festival στο χωριό μου και ένας από τους λόγους είναι προκειμένου να διατηρηθεί ο κινηματογράφος στη δική του αναλογία, πράγμα που δεν κάνει η νέα τεχνολογία. Έτσι βρισκόμαστε σ' αυτό το σταυροδρόμι. Γι' αυτό έχουν νόημα τα φεστιβάλ, ειδικά αν έχουν συγκεκριμένες θεματικές και υπάρχει και κοινωνικός λόγος να γίνονται. Τα περισσότερα από τα διεθνή φεστιβάλ δημιουργούν εμπορικές συνθήκες για τις ταινίες, αλλά εγώ, όπως και ο Νίνος, κάνουμε μικρότερα φεστιβάλ για να δημιουργήσουμε συνθήκες που θα μας επιτρέψουν να παρουσιάσουμε το πώς ήταν ο κινηματογράφος στις ρίζες του...

Για την κατάσταση στα Βαλκάνια και την πρώην Γιουγκοσλαβία

Στα Βαλκάνια, σε  αυτή την εύθραυστη περιοχή, όπου λένε ότι η Ανατολή συναντά τη Δύση, νομίζω ότι συμβαίνει το αντίθετο... Είναι η περιοχή όπου η Ανατολή διαχωρίζεται από τη Δύση.

H Γιουγκοσλαβία ήταν μια χώρα που δημιουργήθηκε για να επικρατήσει μια τάξη. Αυτό δεν έγινε ποτέ. Όταν γύριζα το UNDERGROUND, ήμουν πολύ πληγωμένος από την τραγωδία που συνέβαινε σε όλη την πρώην Γιουγκοσλαβία. Αλλά όσο περισσότερο έμπαινα στην ταινία, τόσο περισσότερο ήμουν καταδικασμένος να δημιουργήσω κάτι που θα ήταν πολύ πιο οικουμενικό από το να μιλάω μόνο για τους Σέρβους ή για άλλα έθνη... Νομίζω ότι η συνθήκη κάτω από την οποία γεννήθηκε αυτό το "παιδί" είναι πολύ πιο καθολική, ακόμη και σε ό,τι αφορά στις μέρες μας... στον πόλεμο αυτόν που συμβαίνει τώρα... Οι ταινίες μου, όπως το UNDERGROUND, είναι το αποτέλεσμα του στοχασμού μου πάνω στην ιστορία και όχι η ιστορία σε φιλμ.

Για την πολιτική

Είμαι πεπεισμένος ότι οι παγκόσμιες ελίτ και κυρίως οι νεοσυντηρητικοί χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, με τον ίδιο τρόπο που το ζευγάρι στο UNDERGROUND χρησιμοποιούσε τα μέσα μαζικής ενημέρωσης για να οδηγήσει τους ανθρώπους να διαμορφώσουν γνώμη βασισμένη σε απολύτως ψεύτικα και αναληθή στοιχεία. Σήμερα, όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στις περισσότερες χώρες του κόσμου, κανένας πολιτικός  δεν λέει την αλήθεια. Λένε αυτό που θέλουν εκείνοι να ξέρεις, αυτό που εκείνοι πιστεύουν ότι πρέπει να ξέρεις, για να μπορείς να κυβερνηθείς και να καθοδηγηθείς με τον τρόπο που αυτοί επιθυμούν. Ζούμε μια ψεύτικη ζωή.

Για τους σκηνοθέτες

Στις μέρες μας, οι σκηνοθέτες δεν ορίζουν συγκεκριμένο χρόνο και χώρο στις ταινίες τους. Η αντίληψη του χρόνου και του χώρου είναι το πιο σημαντικό στοιχείο για να κατανοήσουμε και να αποδεχτούμε ή να απορρίψουμε έναν σκηνοθέτη. Ο σκηνοθέτης είναι υπεύθυνος για τα cuts, τα οποία είναι, όπως έλεγε ο Ακίρα Κουροσάβα, '' το κόψιμο ανάμεσα στους δύο χτύπους της καρδιάς του ''... Αλλά όποιος προσποιείται ότι κάνει κινηματογράφο, πρέπει να ξέρει να λειτουργεί στο χώρο και στο χρόνο.

Ακόμα και αυτή  η συζήτηση θα μπορούσε να γίνει ταινία αν υπάρχει ένας καλός σκηνοθέτης. Αν παίρναμε τώρα τον Jim Jarmusch, θα την έκανε σίγουρα αργή. Πιθανόν να έψαχνε κάποιον που κοιμάται... ή να ζούμαρε σε αυτόν  που  προσπαθεί να κάνει ένα τηλεφώνημα ή τσακώνεται με τη γυναίκα του με μηνύματα για το τι κρέας θα φέρει στο σπίτι... Και την ίδια στιγμή, θα μπορούσε να δημιουργήσει έναν παράλληλο κόσμο. Αυτό μόνο ο κινηματογράφος θα μπορούσε να το απορροφήσει και να το παρουσιάσει.

Ο χρόνος και ο χώρος είναι τα κύρια λειτουργικά στοιχεία ενός συγγραφέα. Αλλά αν τα συμπιέσετε στην εμπορική γλώσσα, τότε δεν έχετε και τα καλύτερα αποτελέσματα. Η τέχνη, στο σύνολό της, πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μία από τις πολλές μορφές επέμβασης στο ιστορικό γίγνεσθαι. Η τέχνη βγαίνει από τη ζωή, αφορά τη ζωή και κάποιες φορές γίνεται και ζωή.

 

Για το παρόν του σινεμά

Σήμερα, οι διαφημίσεις υπαγορεύουν ότι κανένα πλάνο δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από ένα δευτερόλεπτο. Τώρα, αν κοιτάξετε το iPhone σας (εγώ δεν μπορώ γιατί δεν έχω iPhone), θα δείτε ότι είναι αρκετά μεγάλο για να είναι αρκετά μικρό!

Την εποχή αυτή όλα καθορίζονται από τους παραγωγούς και τα χρήματα που δίνουν. Δεν μπορώ να σας εξηγήσω πόσο χαρούμενος ήμουν όταν ένας φίλος μπλόκαρε τις διαφημίσεις στη σελίδα του YouTube! Ας ελπίσουμε ότι θα έχουμε κάποιες μικρές επαναστάσεις στον κινηματογράφο και κάποιοι νέοι άνθρωποι θα προχωρήσουν με τις δικές τους αντιλήψεις για τα πράγματα.

Για το δικό του μέλλον

Ανακάλυψα κι εγώ τον κόσμο, όπως ο Γκοντάρ, μέσα από το viseur της κάμερας. Μετά από τις 21 Δεκεμβρίου, όταν θα  δώσουμε την τελευταία συναυλία των No Smoking Orchestra στο Olympia του Παρισιού, θα επιστρέψω δυναμικά στο σινεμά.

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

Damsel

Damsel

Θα το βρείτε: Netflix

Σύνοψη: Η γλυκιά κόρη ενός βασιλιά ετοιμάζεται για προξενιό με πλούσια φαμίλια για να...
15 ώρες

BOX OFFICE

Ταινία
4ημέρο
Tanweer
43250
Film Group
13175
Tanweer
12142
Tanweer
4254
Tanweer
2372
Baghead, από την Spentzos Baghead, από την Spentzos