Λεονόρα αντίο

Σύνοψη: Ο Πιραντέλλο πέθανε αφήνοντας ακριβείς οδηγίες: ούτε κηδεία, ούτε γιορτή́. Τελικά́ έγιναν τρεις κηδείες.

Η ταινία αφηγείται την ιστορία του περιπετειώδους ταξιδιού́ της τέφρας του Πιραντέλλο από́ τη Ρώμη στο Αγκριτζέντο, ανάμεσα σε ατυχήματα, συναντήσεις και οράματα.

Άποψη: Ποιος περίμενε ότι μια ταινία για τον Λουίτζι Πιραντέλλο, έναν από τους σπουδαιότερους Ιταλούς συγγραφείς του 20ού αιώνα, βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1934 (δύο χρόνια πριν τον θάνατό του), θα ξεκίναγε από τον θάνατό του και θα συνέχιζε με την ιδιόρρυθμη πορεία της τέφρας του, μιλώντας περισσότερο για την κληρονομιά του και λιγότερο για τον ίδιο.

Και όμως ο θρυλικός Πάολο Ταβιάνι πρωτοτυπεί, αφηγηματικά και υφολογικά, όντας πλέον μόνος.

Το Λεονόρα Αντίο είναι ένα αντίο στον αδερφό του, Βιτόριο, το άλλο μισό των ξακουστών αδελφών Ταβιάνι που μας έχουν χαρίσει μερικά αριστουργήματα της έβδομης τέχνης, ο οποίος έφυγε από την ζωή το 2018 και αυτή η ταινία σηματοδοτεί την επιστροφή του Πάολο, για πρώτη φορά χωρίς τον Βιτόριο, αλλά ταυτόχρονα και τον αποχαιρετισμό σε εκείνον στον οποίον αφιερώνεται η ταινία.

Ο θάνατος άλλωστε παίζει κυρίαρχο ρόλο. Η ταινία ξεκινά με την βράβευση με Νόμπελ το 1934 και τον θάνατό του το 1936, συνδέοντας μέσα σε λίγα λεπτά και λίγες σκηνές δόξα και θάνατο, ματαιοδοξία και ματαιότητα, χαρά και λύπη, καταξίωση και καταβαράθρωση. Ο Πιραντέλλο δεν είναι η πρώτη φορά που τον απασχολεί, μιας και το Kaos (1987) που είχε συνσκηνοθετήσει με τον Βιτόριο Ταβιάνι, ήταν βασισμένο σε διηγήματα του συγγραφέα. Η λογοτεχνία είναι πανταχού παρούσα στα έργα τους είτε επειδή αναμετριούνται με κείμενα σπουδαίων συγγραφέων, όπως του Τολστόι, του Γκέτε, του Σέξπιρ είτε επειδή η ίδια η αφηγηματική δομή τους είναι λογοτεχνίζουσα.

Εν προκειμένω, η τέφρα του Πιραντέλλο και ο τρόπος που ήθελε να ταφεί και ο τρόπος που οι υπόλοιποι επιθυμούν να ταφεί, σε μια φασιστική προπολεμική και πολεμική Ιταλία, οδηγεί τον σκηνοθέτη-σεναριογράφο σε μια τραγικωμωδία.

Ένα road trip περίεργων, αστείων, καυστικών καταστάσεων από τις οποίες παρελαύνουν μόνιμες θεματικές του κινηματογράφου τους, όπως η κριτική τους απέναντι στην φασιστική Ιταλία, στην αστική τάξη, στην εκκλησία ως θεσμό, κάνοντας την ταινία να μοιάζει έναν φόρο τιμής στο σινεμά που υπηρέτησε μαζί με τον εκλιπόντα αδερφό του, και με πρωταγωνιστή τον εκλιπόντα Πιραντέλλο, σε μερικές εξαιρετικές μεταφυσικές σκηνές, δείγμα της μαεστρίας του σπουδαίου Ταβιάνι.

Αν κάτι μοιάζει παράταιρο είναι το τελευταίο κεφάλαιο με τον τίτλο Το Καρφί, όπου δραματοποιεί το ομώνυμο διήγημα του Πιραντέλλο και έτσι από εκεί που μέχρι τότε ακολουθούμε εν είδη τελετουργίας την κηδεία του συγγραφέα, ξαφνικά αρχίζει και χρωματίζεται η φωτογραφία, από ασπρόμαυρη που ήταν σε όλη την υπόλοιπη διάρκεια και δίνει την σειρά της σε μια ταινία μικρού μήκους μέσα στην ταινία όπου μεταφέρεται στο σινεμά ένα διήγημα του Πιραντέλλο, άσχετο με τα υπόλοιπα.

Σχετικό βέβαια θεματικά μιας και παραμένουμε στην θεματική του θανάτου, ασύνδετου όμως κατά τα άλλα, που μοιάζει περισσότερο να ξέμεινε από ιδέες και να ήθελε να γεμίσει την ταινία και επειδή μπορεί να ήθελε κάποια στιγμή να μεταφέρει την συγκεκριμένη ιστορία, βρήκε εδώ την αφορμή. Πάντως και μόνος του και παρά τα 91 του χρόνια, παραμένει κινηματογραφικά ακμαιότατος, ενδιαφέρων και πειραματικός.