Η χαμένη σκηνή

Σύνοψη:  Κίνα, Πολιτιστική Επανάσταση. Ένας κρατούμενος αποδρά από το στρατόπεδο εργασίας μόνο και μόνο για να παρακολουθήσει τα Επίκαιρα στον κινηματογράφο.

Μα ένα ορφανό κορίτσι έχει κλέψει το καρούλι της ταινίας. Εντωμεταξύ, οι χωρικοί περιμένουν ανυπόμονα να αρχίσει η προβολή.

Άποψη: Η νέα ταινία ενός από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες της 5ης γενιάς κινέζικου κινηματογράφου, Zhang Yimou (ή όχι ακριβώς νέα μιας και είναι του 2020 και έκτοτε έχει κάνει άλλες δύο, το Cliff Walkers και Sniper) είναι μια από τις καλύτερες στην καριέρα του, μια ωδή στην ίδια την τέχνη του σινεμά και ιδίως του φιλμ αλλά και μια υπενθύμιση του τι θα πει σινεμά και τι είναι αυτό που ο Woody Allen πρόσφατα δήλωσε πως άλλαξε στον χώρο αυτόν και τον απομακρύνει πλέον από την τέχνη του με αποτέλεσμα την απόσυρσή του.

Ένα ασιατικό Σινεμά ο Παράδεισος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αλλά θα το αδικούσε, μιας και στέκει αυτόνομα, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα τα στοιχεία εκείνα που προκαλούν την αγάπη του κόσμου προς την έβδομη τέχνη και τις κοινωνικές συνθήκες στην Κίνα κατά την διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης του 1966-1976. Γι΄αυτό και την ταινία ενώ θα μπορούσαμε να την είχαμε δει από το 2019 στην Μπερλινάλε, όπου είχε ανακοινωθεί πως θα διαγωνιστεί για Χρυσή Άρκτο, τελευταία στιγμή αποσύρθηκε πέφτοντας θύμα κινέζικης λογοκρισίας, τρία χρόνια αργότερα μας δίνεται η δυνατότητα να την θαυμάσουμε-άγνωστο όμως αν είναι η λογοκριμένη εκδοχή και κατά πόσο τελικά υπέστη αλλαγές.

 Ένα road trip κλεψιάς και κυνηγιού μιας μπομπίνας μιας κινέζικης ταινίας και των Επίκαιρων που προηγούνταν των ταινιών, με στόχο ένας πατέρας να δει την εικόνα της κόρης του και ενώ αυτός ο πατέρας κυνηγά μια κοπέλα που έχει χάσει τους γονείς της και μεγαλώνει ορφανή τον ανήλικο αδερφό της.

Ένα από τα πιο εύστοχα και αποτελεσματικά με αφηγηματικούς όρους στοιχεία της ταινίας είναι το πώς παίζει με τους ήρωες του και με τις προσδοκίες του κοινού. Τι φαίνεται και τι είναι. Διαρκώς γίνεται μια εναλλαγή αυτού που εσύ ως θεατής πιστεύεις βάσει απλώς μιας εικόνας ή αίσθησης. Ποιος είναι καλός, ποιος όχι, ποιος κλέβει, ποιος κυνηγάει, ποιος ο θύτης και το θύμα, ένα διαρκές παιχνίδι ρόλων και εντυπώσεων που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο. Και όλα αυτά με καύσιμο την αγάπη και την νοσταλγία για το σινεμά.

Ο κύριος Σινεμά, σαν άλλος Alfredo, είναι ο αρμόδιος για τον τοπικό κινηματογράφο που ο κόσμος λατρεύει και περιμένω διακαώς να δει τις ταινίες, ακόμα και για πολλοστή φορά. Η αγάπη αυτού του ανθρώπου προς τις μπομπίνες και η φροντίδα του να δείξει ό,τι καλύτερο στους θεατές είναι τουλάχιστον συγκινητική.

Χωρίς να έχει τόσο έντονα το μελοδραματικό στοιχείο της ταινίας του Tornatore, χτίζεται μία σχέση, όχι ανάμεσα στον αρμόδιο του σινεμά και σε ένα παιδί, αλλά στον αρμόδιο και σε έναν ενήλικο άντρα που θέλει να δει το παιδί του στα Επίκαιρα, έστω και για ένα δευτερόλεπτο, που λέει και ο αγγλικός τίτλος. Δύο τρομεροί ηθοποιοί, ο Zhang Yi και ο Fan Wei, που μαζί με την κοπέλα που κλέβει το φιλμ (την υποδύεται η Liu Haocun) συνθέτουν μια τρομερή ερμηνευτική τριάδα. Κάθε πλάνο, κάθε κάδρο είναι masterclass σκηνοθεσίας από έναν εμπειρότατο δημιουργό, έχοντας βέβαια πολύτιμη βοήθεια από τον Zhao Xiaoding για την σπουδαία «αμμώδη» γήινη φωτογραφία του. Masterclass είναι και οι σκηνές για το πώς προβάλλεται μια ταινία στο σινεμά με τις μπομπίνες και τα φιλμ που κόβουν, πλένουν, στεγνώνουν δείχνοντας μας μια εποχή που έχει αρχίσει να παρέρχεται λόγω της ψηφιακής πλέον κατάστασης, αλλά δηλώνει και την αξία του να σωθούν, όπως επιδιώκουν πολλοί σπουδαίοι σκηνοθέτες.

Πίσω όμως από το σινεμά διαφαίνεται η κινέζικη κοινωνία, με όλα τα χρώματα: πολύχρωμα και μαύρα-σκοτεινά. Ακόμα και αν έχει λογοκριθεί, η πραγματικότητα είναι ορατή και το σχόλιο του Yimou διακριτικό μεν, αλλά ευδιάκριτο.