23ο ΦΝΘ: "The Last Hillbilly" - Κριτική

Σύνοψη: Οι χιλμπίληδες, τα «λευκά σκουπίδια» των Απαλαχίων, αποτελούν μια ιδιαίτερα ταλαιπωρημένη κοινότητα που έζησε όλες τις μεταπτώσεις της σύγχρονης Αμερικανικής ιστορίας.

ΣΧΕΤΙΚΑ26o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Αύξηση-ρεκόρ σε θεατές

Ξεκίνησαν ως κολίγοι γαικτημόνων του Όρεγκον και του Κεντάκι, εργάστηκαν με ζέση στα ανθρακωρυχεία της περιοχής και διακρίθηκαν ως εργάτες στις χαλυβουργίες και την βαριά βιομηχανία που άνθισε αμέσως μετά. Με την κατάρρευση της βιομηχανίας, κατέρρευσε και η ζωή τους, που πνίγηκε κάπου ανάμεσα στην περιθωριοποίηση, την ακραία ανεργία, την φτώχεια και τα επιδόματα, την βία και την κακοποίηση, την χρήση ναρκωτικών.

Άποψη: Το ντοκιμαντέρ των Γάλλων Diane Sara Bouzgarrou και Thomas Jenkoeπου, που συμπεριλήφθηκε στο πρόγραμμα ACID του φεστιβάλ των Καννών για το 2020, είναι το πορτρέτο ενός άνδρα που ζει ακόμα στα Απαλάχια μαζί με την οικογένειά του, και προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στο περασμένο μεγαλείο που γνώρισε η κοινότητά του, και στο δράμα που αντιμετωπίζει σήμερα. Γράφει ποιήματα, απασχολείται με αγροτικές εργασίες, περνά χρόνο με τα παιδιά του και διασχίζει τα εδάφη του ανατολικού Κεντάκι με μια νωχελική διάθεση και μια νοσταλγικότητα για έναν τρόπο ζωής που αρχίζει να φθίνει. Η επόμενη γενιά, τα παιδιά που τον περιτριγυρίζουν, έχουν εντελώς διαφορετικούς στόχους κι ενδιαφέροντα, ζητάνε Gameboys, διαθέτουν κινητά και μια χαρακτηριστική απελπισία και ανία στο βλέμμα, που ξορκίζουν στιγμιαία με το παιχνίδι τους.

Το μωσαϊκό εικόνων και επεισοδίων από την ζωή στην άγρια ομορφιά του τοπίου δομείται σε τρία κεφάλαια με τίτλο «Κάτω από το οικογενειακό δέντρο», «H άγονη γη» και «Η γη του αύριο» (έτσι μεταφράζεται στην γλώσσα των Ιροκουά το όνομα του Κεντάκι), και μας μεταφέρουν με επιτυχία στην καθημερινότητα των ανθρώπων της κοινότητας, συνθέτοντας ένα πολύπλοκο σύνολο εντυπώσεων. Ανάμεσά τους συναντάμε αρκετά ιδιαίτερες εικόνες, σκληρές αλλά και ποιητικές, που φαίνεται να συλλαμβάνουν την διττότητα  των ανθρώπων του Κεντάκι όπως ο Brian.

Ωστόσο, κάπου μέσα στην πορεία αυτής της σύνθεσης, χάνεται η συνοχή, με αποτέλεσμα η λεπταίσθητη απεικόνιση να μετατρέπεται σε ανία.  Και βέβαια δεν βοηθά καθόλου το γεγονός ότι δεν ξεκαθαρίζεται ποτέ το ποιους ακριβώς παρακολουθούμε στην οθόνη, και μάλιστα σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, ενώ τα παιδιά της ταινίας, που χαρίζουν και τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία, είναι άγνωστοι χαρακτήρες (πέρα από τους γονείς του, όλοι οι υπόλοιποι παραμένουν απλά πρόσωπα, ακόμα και τα παιδιά του μπερδεύουμε).

Υπάρχει μια ελευθερία στην δόμηση της ιδέας των σκηνοθετών, η οποία λειτουργεί ανά σημεία, αλλά στο σύνολό της στερείται βάθους και επίδρασης. Η γνωριμία μας με τον πρωταγωνιστή, ή οποιοδήποτε μέλος της κοινότητάς του, δεν φτάνει πολύ μακριά, και ενώ θέλει να λειτουργήσει μακριά από αφηγηματικά στερεότυπα, καταλήγει να τον παρατηρεί απλά σαν μέρος του τοπίου, σαν κομμάτι μιας εικόνας, που προσπαθεί να την ανατρέψει τρόπον τινά, αλλά τελικά την επιβεβαιώνει.

Στο τέλος, αν και ερχόμαστε κοντά, δεν καταφέρνουμε να ενστερνιστούμε την ποιητικότητα με την οποία ο Brian Ritchie αντιμετωπίζει την ζωή, την ταυτότητα και την προσωπική του κληρονομιά και μπερδευόμαστε αρκετά στην προσπάθεια να γνωρίσουμε τον «τελευταίο ελεύθερο άνθρωπο στην Αμερική».

Ανδρομάχη Σδούκου

Tην ταινία μπορείτε να την δείτε εδώ.

To ΜΟVE IT παρακολουθεί το φετινό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Όλες οι κριτικές και ανταποκρίσεις μας βρίσκονται στο ειδικό section που έχουμε στήσει.