Πανόραμα 2020: "Listen" - Κριτική
Τι συμβαίνει όταν μια οικογένεια αδυνατεί να καλύψει τις ανάγκες των μελών της; Βρίσκεται συνήθως υπό την επίβλεψη των κοινωνικών υπηρεσιών, οι οποίες υποτίθεται ότι φροντίζουν για την βοήθεια και υποστήριξη των αδυναμιών της. Τι συμβαίνει όμως όταν η εφαρμογή του νόμου λειτουργεί εις βάρος του;
ΣΧΕΤΙΚΑ"Am I Being Unreasonable?": Το οδυνηρό και το γελοίο της ανθρώπινης ύπαρξης
Η Bella και ο Jota είναι δύο Πορτογάλοι μετανάστες που κατοικούν με τα τρία παιδιά τους σε κάποιο Λονδρέζικο προάστιο. Η κόρη τους Lu είναι κωφή, και χρειάζεται απαραιτήτως καινούριο ακουστικό. Εν μέσω σοβαρών οικονομικών δυσκολιών, το ακουστικό δεν μπορεί να αποκτηθεί και μια παρεξήγηση τους φέρνει αντιμέτωπους με την μεγαλύτερη δυνατή απώλεια: αυτή των παιδιών τους.
Ένα άτεγκτο και τιμωρητικό σύστημα κοινωνικής πρόνοιας, που αντιμετωπίζει με μια αξιοπερίεργη σκληρότητα τις οικογενειακές δυσκολίες και την διαδικασία της υιοθεσίας και μια ουσιαστική αναρώτηση επάνω στο πώς η οικονομική κατάσταση ενός ανθρώπου χρησιμοποιείται ως βασικό κριτήριο της γονεϊκής του ικανότητας αποτελούν τον πυρήνα της ταινίας της Ana Rocha De Sousa. Η ίδια δήλωσε σε συνέντευξή της πως θέλησε να μιλήσει για την αποτυχία του συστήματος, μέσα από την ταυτόχρονη συνύπαρξη διαφορετικών οπτικών. Ναι, το σύστημα υπάρχει για να προστατεύει τα δικαιώματα των παιδιών, να διασφαλίζει την κάλυψη των πολλαπλών αναγκών τους, ναι, ο λόγος ύπαρξής του είναι αδιαμφισβήτητος. Μήπως όμως προσπαθεί γι’ αυτά με έναν φανερά λανθασμένο και άδικο τρόπο; Μήπως μέσα στην γραφειοκρατική του μανία, ξεχνά απόλυτα τον κοινωνικό και ουσιαστικά φροντιστικό του ρόλο;
Η ταινία της μάλιστα μας συστήνει σε μια πρακτική-εφιάλτη των κοινωνικών δομών της Βρετανίας, την οποία δεν βλέπουμε συχνά, κι αυτό γιατί είναι μια από τις δύο ευρωπαϊκές χώρες (η άλλη είναι η Κροατία) στην οποία εξακολουθεί να εφαρμόζεται. Οι αναγκαστικές υιοθεσίες αφορούν υιοθεσίες που πραγματοποιούνται χωρίς την συγκατάθεση των γονέων και συνήθως άμεσα και βιαίως, όταν μια οικογένεια κριθεί ακατάλληλη. Μετά από μια δικαστική απόφαση μάλιστα, είναι πάρα πολύ δύσκολο για τους γονείς να πάρουν τα παιδιά τους πίσω, και με περιορισμένους όρους για την καταπολέμησή της συνθήκης, πολλοί αναγκάζονται να καταφύγουν στην Ιρλανδία ή σε άλλες ξένες χώρες, προκειμένου να κρατήσουν την οικογένειά τους ενωμένη.
Μέσα από μια τόσο όσο σπασμωδική εξέλιξη και από ιδιαίτερα κοντινά πλάνα ακολουθούμε τις αντιδράσεις και την αγωνία δύο γονέων που βιώνουν ακριβώς αυτή την κατάσταση, δυσκολεύονται, καταρρέουν, κατηγορούν και κατηγορούνται απευθυνόμενοι σε ένα σύστημα που εντείνει την περιθωριοποίηση και τα βάρη τους. Ο αφηγηματικός τόνος παραμένει απλός και σοβαρός, ο κοινωνικός ρεαλισμός στιβαρός και η ταινία καταφέρνει να παραμείνει καταγγελτική απέναντι σε μια απάνθρωπη και σκληρή πραγματικότητα, χωρίς τυμπανοκρουσίες υπέρ της μίας ή της άλλης πλευράς. Αφήνοντας στην άκρη την όποια υπερβολή, το “Listen” είναι ένα γνήσιο απόσταγμα μιας κοινωνίας που δεν χωρά την αδυναμία που η ίδια γεννά και τρέφει.
Κάποια στιγμή η δασκάλα της Lu, σε έξαλλη κατάσταση μετά την συνειδητοποίηση ότι το παιδί βρίσκεται στο σχολείο χωρίς ακουστικό, ρωτά τη μητέρα της «Κατανοείτε τις ανάγκες του παιδιού σας;». Η δική μας ερώτηση είναι «Κατανοεί κανείς τις δικές τους;».
Aνδρομάχη Σδούκου
ΣΧΟΛΙΑ
Εμφάνιση σχολίων