Η μεγάλη έρευνα του MOVE IT για την επόμενη ημέρα του ελληνικού σινεμά
Η μεγάλη έρευνα του ΜOVE IT σχετικά με την επόμενη ημέρα του ελληνικού σινεμά ολοκληρώνεται σήμερα, με τις απόψεις πέντε αγαπημένων μας ηθοποιών που εκφράζουν τους προβληματισμούς και τις ελπίδες τους, όπως τα βιώνουν από την δική τους πρισματική οπτική γωνία.
ΣΧΕΤΙΚΑMOVE IT TOP-20: Αυτές είναι οι κορυφαίες ταινίες διανομής του 2023
Συνολικά 35 άνθρωποι του χώρου, μίλησαν στο MOVE IT και τους ακούσαμε προσεκτικά, διότι ουσιαστικά εκφράζουν πολλούς περισσότερους. Αιθουσάρχες, διανομείς, σκηνοθέτες, παραγωγοί (με χρονική σειρά) ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μας, και έγραψαν πολλά και ενδιαφέροντα.
Και τους ευχαριστούμε πολύ γι'αυτό. Είναι μια έρευνα στην οποία θα ανατρέξουμε πολλές φορές προσεχώς: περιέχει προτάσεις, λύσεις και ψύχραιμη εκτίμηση τς κατάστασης.
Και φυσικά πρόκειται για μια διαδικασία σε εξέλιξη, καθώς όταν χρειαστεί θα επανέλθουμε και θα δώσουμε τον λόγο ξανά στους αληθινούς πρωταγωνιστές. Το σινεμά σημαίνει πολιτισμός και δεν πρέπει και δεν μπορεί να αποτύχει.
Οι απόψεις των δημιουργών - Μέρος 1ο
Oι απόψεις των δημιουργών - Μέρος 2ο
Γιούλα Μπούνταλη (To θαύμα της θάλασσας των Σαργασσών, Η δουλειά της)
Η επόμενη μέρα με εξαίρεση το χαρούμενο νέο ότι θα επαναλειτουργήσουν άμεσα οι θερινοί κινηματογράφοι, δυστυχώς μοιάζει πάρα πολύ με την πρώτη μέρα του lockdown όταν συνειδητοποιήσαμε πόσο δύσκολη θα είναι επανεκκίνηση μιας κινηματογραφικής παραγωγής. Τα πράγματα αλλάζουν από μέρα σε μέρα αλλά ακόμα και σήμερα σχεδόν δύο μήνες μετά δεν ξέρουμε με ποιους όρους θα επιστρέψουμε σε μια πρόβα ή ένα σετ γυρίσματος. Είμαι βέβαιη ότι αυτός ο πολύτιμος χρόνος δεν θα είχε χαθεί αν η Πολιτεία είχε άμεσα απευθυνθεί στα μέλη και τους φορείς της κινηματογραφικής κοινότητας και εργάζονταν μαζί τους όλη αυτή την περίοδο για τον σχεδιασμό της επόμενης μέρας, πράγμα που ελπίζω ειλικρινά να το κάνει τώρα δημιουργώντας μια ειδική ομάδα που να γνωρίζει πώς δημιουργείται αλλά και τι χρειάζεται για να επιβιώσει σε μια τόσο δύσκολη συγκυρία η τέχνη του κινηματογράφου και οι χιλιάδες άνθρωποι που εργάζονται σε αυτή.
Την περίοδο του lockdown ήμουν παραδόξως σε πιο γνώριμα νερά γιατί είτε όταν δούλευα στο Πανεπιστήμιο είτε σαν σεναριογράφος, η απομόνωση για μεγάλα διαστήματα αποτελούσε και αποτελεί μέρος της ζωής και μέθοδος δημιουργίας. Με ένα τρόπο έχεις ανθρώπους γύρω σου γιατί τους «ονειρεύεσαι» τους ήρωες και τις ηρωίδες σου, το κοινό που θα τους δει, και δεν νιώθεις αφύσικα, απομονωμένη, μακριά από τη ζωή. Τώρα, όμως, που υποτίθεται ότι επανερχόμαστε σε μια κανονικότητα νιώθω μια περίεργη δυστοπία να θέλει να κατασταλάξει. Αυτή του να καλλιεργηθεί συνειδητά ή ασυνείδητα ο φόβος για την ανθρώπινη επαφή και αυτή του να ιεραρχήσουμε τις ανάγκες της κοινωνίας μας απαξιώνοντας τον δεύτερο κλάδο μαζί με την Υγεία που την κράτησε ασφαλή, ζωντανή και με ελπίδα καθ’ όλη την διάρκεια της πανδημίας αλλά και πάντα: αυτόν του Πολιτισμού.
Ανυπομονώ να βρεθώ σε ένα θερινό σινεμά έστω και αν πρέπει να κοιτάζω τους άλλους ανθρώπους από κάποια απόσταση. Θα είμαστε μαζί. Περιμένω με λαχτάρα να ξεκινήσω πρόβες για την επόμενη ταινία γιατί μου έχει λείψει το πάθος, η ορμή και η γιορτή τής αξίας της ζωής που μοιράζονται οι άνθρωποι όταν κάνουν ταινίες.
Kώστας Ξυκομηνός (Οίκτος, Η ψυχή στο στόμα, Σπιρτόκουτο)
Αυτήν την εποχή της πανδημίας όλοι μας παίζουμε σε μια δυστοπική ταινία εν εξελίξει.
Οι ακυρώσεις, οι αναβολές, η αβεβαιότητα, η ανασφάλεια, οι πρωτόγνωρες συνθήκες και η οικονομική κρίση, που ήδη βιώνουμε, συνθέτουν ένα εφιαλτικό σενάριο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι όσο διαρκεί ο αγώνας της ιατρικής ενάντια στον covid-19 η τέχνη του κινηματογράφου, σε όλα τα στάδια της, θα επαναπροσδιορίζει συνεχώς τις μέχρι τώρα σταθερές επιλογές που γνώριζει.
Το αυστηρό πλαίσιο μέσα στο οποίο καλούμαστε να ερμηνεύσουμε εμείς οι ηθοποιοί πιστεύω ότι θα μας επηρεάσει. Οι εξ αποστάσεως οντισιόν, το κάστινγκ από το Skype, οι πρόβες από το zoom, η απόσταση μεταξύ μας στα γυρίσματα, η αύξηση της χρήσης του τηλεφακού, οι αποσπασματικές και μοναχικές λήψεις σε διαλογικές σκηνές, ο περιορισμός της δράσης και η ψηφιακή διάδραση θα μας οδηγήσουν στην επανεξέταση των μεθόδων ερμηνείας μας ώστε να διαχειριστούμε αυτές τις συνθήκες.
Εύχομαι όμως στο κοντινό μέλλον να μην μου ζητηθεί ποτέ να παίξω συνδεδεμένος με καλώδια σε έναν άδειο χώρο όπου μετά από ψηφιακή επεξεργασία να εμφανίζεται το avatar μου ή το ολόγραμμα μου σε streaming πλατφόρμες. Η ατμόσφαιρα μιας ταινίας ξεκινά από το γύρισμα και φτάνει μέχρι την αίθουσα προβολής της. Πρέπει να αναζητήσουμε τρόπους να μην χαθεί. Αλλά δεν αρκεί μόνο η αγάπη και η δική μας αφοσίωση στην δημιουργία μιας ταινίας.
Η πολιτεία οφείλει να σταματήσει επιτέλους να απαξιώνει τον ελληνικό κινηματογράφο, να διεκδικήσει ευρωπαϊκά κονδύλια και να ενισχύσει με γενναίες χρηματοδοτήσεις την προσπάθεια σκηνοθετών, σεναριογράφων, ηθοποιών, τεχνικών, παραγωγών, διανομέων και αιθουσαρχών ώστε να παραμείνει ζωντανός και ενεργός. Αυτήν την κρίσιμη στιγμή κινδυνεύει περισσότερο από την αδιαφορία της εξουσίας για τον σύγχρονο πολιτισμό παρά από τον covid-19.
Μαρία Καλλιμάνη (Νοτιάς, Μαχαιροβγάλτης, Στο σπίτι)
Για να πάρω τα πράγματα από την αρχή, ως γνωστόν ποτέ δεν ήταν εύκολες οι συνθήκες για τον πολιτισμό εν γένει και για τον κινηματογράφο ειδικότερα Η παραγωγή των ελληνικών ταινιών ήταν ανέκαθεν δύσκολη υπόθεση και στηρίζεται κυρίως στην αγάπη και την έμπνευση των ανθρώπων που συμμετέχουν και εργάζονται σ’ αυτές: παραγωγοί, σκηνοθέτες, διευθυντές φωτογραφίας, οπερατέρ, ηχολήπτες, οι τεχνικοί που κάνουν θαύματα στις διάφορες ειδικότητες , υπεύθυνοι μακιγιάζ, κομμωτές, ηθοποιοί. Η κρατική στήριξη παραμένει ανεπαρκής και σε κάποιες περιπτώσεις έως και απούσα εντελώς. Το ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, ο κύριος επίσημος κρατικός φορέας στήριξης για το σινεμά, τα τελευταία χρόνια παραπαίει σταθερά, με αποτέλεσμα όχι μόνο να μη βοηθά αλλά και να εμποδίζει την πραγματοποίηση των ταινιών. Πώς να αντιμετωπιστεί το γεγονός ότι ταινίες που έχουν εξασφαλίσει ήδη την συμμετοχή ξένων συμπαραγωγών, σκοντάφτουν στις μεγάλες καθυστερήσεις του Κέντρου? Η δραστηριότητα του ΕΚΟΜΕ μπαλώνει τα κενά αλλά δεν αρκεί για την ανάπτυξη και την εξωστρέφεια του ελληνικού σινεμά.
Η Πανδημία έφερε στην επιφάνεια και φώτισε χρόνια προβλήματα. Δεν είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξη, παρ’ όλ’ αυτά νομίζω πως η αγάπη για τον κινηματογράφο θα συνεχίσει να μας πυροδοτεί. Και φυσικά η προοπτική να ανοίξουν σύντομα τα θερινά σινεμά με γεμίζει μεγάλη χαρά και προσμονή. Η πρόταση για μείωση του Φ.Π.Α. στο 6% και κατά συνέπεια η μείωση της τιμής του εισιτηρίου, με βρίσκει απόλυτα σύμφωνη. Όσο κοινότοπο και χιλιοειπωμένο κι αν ακουστεί, η μαγεία της μεγάλης οθόνης καθώς και η ζωντανή αλληλεπίδραση θεατών και ηθοποιών στο θέατρο, δύσκολα θα υποκατασταθούν. Η on demand θέαση στο σπίτι ταινιών και παραστάσεων είναι καλή αλλά έχει όριο και καταδεικνύει ακόμα πιο πολύ την ανάγκη για την ζωντανή αλληλεπίδραση και επαφή.
Κάποιες ταινίες θα αρχίσουν σιγά- σιγά γυρίσματα, λαμβάνοντας τα απαραίτητα μέτρα φυσικά. Οι ειδικοί και η Πολιτεία οφείλουν να στηρίξουν τις όποιες δυσκολίες στην επαναλειτουργία με συγκεκριμένα μέτρα οικονομικής και υγειονομικής φύσης. Η αξιοποίηση των ευρωπαΪκών κονδυλίων φαντάζει πιο επείγουσα από ποτέ.
Στην χώρα μας οι εργαζόμενοι στις τέχνες πάντα αμείβονταν με τα ελάχιστα. Είναι πολύ μεγάλη συζήτηση πώς αυτό μπορεί να αλλάξει και σίγουρα ευθύνες βαραίνουν και μας τους ίδιους. Ίσως όλος αυτός ο θόρυβος που έχει γίνει τις τελευταίες μέρες, από και για τους εργαζόμενους στις τέχνες, γίνει αφορμή, αφού παραμερισθούν κατά την γνώμη μου οι ακρότητες, να ξεκαθαρίσει το τοπίο και να γίνει κατανοητό ότι το ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ του ηθοποιού και των καλλιτεχνών ευρύτερα, πρέπει να αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα και ευελιξία, ώστε να ασκείται με αξιοπρέπεια.
Eύη Δοβέλου (Cosmic Candy)
Η αβεβαιότητα που επικρατεί, δυσκολεύει την προβλέψη για το μέλλον της τέχνης.
Προσωπικά, αυτήν τη στιγμή νιώθω μετέωρη και δεν μπορώ να προγραμματίσω κάτι… Eίναι σαν να περιμένω σε μια αίθουσα αναμονής χωρίς ραντεβού. Μου θυμίζει το θεατρικό έργο “Κεκλεισμένων των θυρών” του Ζαν-Πωλ Σαρτρ. Μέσα από αυτό το έργο, ο Σαρτρ, μιλάει για την υπευθυνότητα του καθενός και ανοίγει έναν διάλογο αντικρουόμενων απόψεων που οδηγεί τους χαρακτήρες του έργου σε ‘’αδιέξοδο’’, προκαλώντας έτσι τους θεατές να κοιτάξουν τα ‘’αδιέξοδα’’ της δικής τους ζωής.
Το θέατρο λοιπόν αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη δυσκολία. Είναι κάτι ζωντανό που δεν μπορεί να λειτουργήσει εάν οι ηθοποιοί δεν έχουν κάνει πρόβες, δεν παρευρίσκονται την ίδια στιγμή επί σκηνής και εαν δεν υπάρχουν θεατές. Ίσως δημιουργηθούν νέες φόρμες, μέσα από αυτή την κατάσταση ή χρησιμοποιήθουν ήδη υπάρχουσες, που δεν είναι τόσο διαδεδομένες. Πολυμεσικές, site specific παραστάσεις, χωρίς όμως να χαθεί η μυσταγωγία του θεάτρου.
Όσον αφορά τον κινηματογράφο, ίσως βοηθήσει να ξεκινήσουν γυρίσματα με μικρά συνεργεία , με προσαρμογή στα σενάρια. Έτσι βέβαια θα αλλάξει και ο τρόπος αφήγησης και προς το παρόν θα δημιουργηθεί ένα νέο σινεμά, όχι όπως το ξέρουμε.
Όντας ηθοποιός, αυτό που με λυπεί περισσότερο είναι ότι υπάρχει ακόμα η αντίληψη πως όσοι ασχολούνται με την υποκριτική το κάνουν ως χόμπι, πως ικανοποιούν κάποιο ναρκισσιστικό κομμάτι τους και αυτό είναι όλο. Είναι ένα επάγγελμα όπως όλα τα άλλα. Δεν είμαστε ήρωες που ξεπήδησαν απο κάποιο θεατρικό έργο ή από κάποια κινηματογραφική ταινιά. Προσπαθούμε να βιοποριστούμε από αυτό και βιώνουμε την απογοήτευση όταν μας αντιμετωπίζουν σαν τον τελευταίο τροχό της αμάξης. Σίγουρα προέχει η σωματική μας υγεία και η ενίσχυση του υγειονομικού συστήματος. Το πνεύμα όμως ειναι εξίσου σημαντικό όσο και το σώμα. Είναι αλληλένδετα.
Ο κινηματογράφος, το θέατρο, όλες οι παραστατικές τέχνες μας τρέφουν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο. Οφείλει λοιπόν το κράτος να μεριμνήσει, να δώσει σαφείς απαντἠσεις.
Mαρίνα Συμεού (Να κάθεσαι και να κοιτάς, Λεωφόρος Πατησίων)
Όταν ξεκίνησε η πανδημία ήμουν στο στάδιο προετοιμασίας για μια ταινία μικρού μήκους που πρόκειται να σκηνοθετήσω. Ενώ υπολογίζαμε να πάμε για γύρισμα στις αρχές του Ιούνη, ήρθαν τα πάνω κάτω. Ακόμα δεν έχουμε καταφέρει να προγραμματίσουμε οτιδήποτε με σιγουριά ξανά, καθώς κανείς φυσικά δεν μπορεί να ξέρει τι τροπή θα πάρουν τα πράγματα τον επόμενο καιρό.
Η κατάσταση είναι εξαιρετικά δύσκολη για όλους τους καλλιτέχνες. Πάντα ήταν, αλλά αυτή τη στιγμή όλοι βιώνουμε ένα τρομακτικό άγχος για το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση τους επόμενους μήνες. Και φυσικά δεν είμαστε οι μόνοι.
Η κρατική ενίσχυση είτε με μορφή ανάθεσης έργου, είτε με κάποιο μηνιαίο βοήθημα είναι πιο επείγουσα από ποτέ.
Παράλληλα, σε σχέση με τους νέους κινηματογραφιστές, σκεφτόμουν έντονα αυτές τις μέρες πως θα μπορούσε να ήταν εντελώς χρήσιμο να λειτουργούσε είτε μέσω του Κέντρου Κινηματογράφου, είτε μέσω της Ερτ κάποια μορφή δημόσιου δανεισμού τεχνικού εξοπλισμού για τις ανάγκες ενός γυρίσματος. Από τη στιγμή που υπάρχει τέτοια άνθιση στο χώρο του κινηματογράφου, γιατί να μην παρέχονται δωρεάν κάποια τεχνικά μέσα, όπως κάμερες, φακοί, μακενιστικά, βαν κλπ για ταινίες που επιλέγονται μέσω των προγραμμάτων χρηματοδότησης, ειδικά για τους νέους δημιουργούς; Τα χρήματα που δίνονται για τις ταινίες ούτως ή άλλως δεν είναι ποτέ αρκετά για να πληρώνονται καταρχήν αξιοπρεπώς οι άνθρωποι που εργάζονται στον τομέα αυτό. Αν μπορούσε το κράτος να διευκολύνει το κομμάτι του κόστους όσον αφορά καθαρά τις τεχνικές απαιτήσεις μιας ταινίας, το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα ίσως να ήταν πολύ πιο άρτιο σε αρκετές περιπτώσεις και φυσικά οι αμοιβές των συντελεστών θα ήταν πολύ πιο επαρκείς.
Kάτια Γκουλιώνη (Ευτυχία, Πολυξένη, Ακίνητο Ποτάμι)
Η πανδημία έφερε στην επιφάνεια προβλήματα και παθογένειες του κινηματογραφικού χώρου που ήδη υπήρχαν, υπερτονίζοντάς τα. Όπως ανακοινώθηκε, τα γυρίσματα και οι πρόβες μπορούν να ξεκινήσουν από τις 18 Μαϊου, ενώ οι κινηματογράφοι θα επαναλειτουργήσουν από την 1η Ιουνίου, ως μια μορφή σταδιακής επανόδου στην «κανονικότητα». Πραγματικά, μου φαίνεται τουλάχιστον αστεία αυτή η ερμηνεία της κατάστασης. Δεν υπήρχε καμία κανονικότητα πριν την πανδημία, αντίθετα μια προβληματική κατάσταση που πλέον έχει επιδεινωθεί.
Αρνούμαι να σκεφτώ την επόμενη ημέρα και πως μπορεί να γίνει ένα γύρισμα, με τους κανόνες που τίθενται (και σωστά τίθενται, διότι σαφώς προέχει η υγεία όλων), αλλά και την αδυναμία κρατικής στήριξης προς όλους όσους εργάζονται σε αυτό το κομμάτι, μου μοιάζει περισσότερο για επιστημονική φαντασία. Και με εξοργίζει το γεγονός πως η κυβέρνηση μας αντιμετωπίζει σαν παράσιτα, σαν επαίτες, μοιάζουμε σαν να παίζουμε σε λούπα την σκηνή το δικαιούται δεν το δικαιούται από το «Παρακαλώ γυναίκες, μην κλαίτε» του Σταύρου Τσιώλη
Πως θα προχωρήσουμε στην «επόμενη ημέρα»; Με ευχολόγια; Τα μέτρα που αποφάσισαν για την επιδότηση των ανθρώπων που εργάζονται στην κινηματογραφική αλυσίδα, καλύπτει μετά βίας το 1/10 αυτών. Ενώ τα επιπρόσθετα μέτρα που εξανήγγειλαν μετά τις κινήσεις του «Support Art Workers» ήταν πραγματικά αστεία: δείχνει ότι δεν γνώριζαν ή δεν είχαν καταλάβει πόσοι άνθρωποι εργάζονται ή προσπαθούν να εργαστούν σε αυτόν τον χώρο γιατί τους ενδιαφέρει περισσότερο η κακοποίηση του περιβάλλοντος με το νομοσχέδιο που το πέρασαν σε χρόνο ρεκόρ.Εκεί δεν υπήρχε καμία σκέψη καμία παράμετρος εκεί υπήρχε το επείγον.
Επίσης, αδυνατούν να κατανοήσουν για παράδειγμα ότι δεν υπάρχουν γυρίσματα που διαρκούν λιγότερο από 2 και 2,5 μήνες και φυσικά δεν υπάρχει κανένα σωματείο να διεκδικήσει την προσαρμογή του επιδόματος, κάτι που γίνεται σε όλες τις χώρες που ασχολούνται σοβαρά με το κομμάτι του πολιτισμού. Η πολιτεία είναι υποχρεωμένη να προστατεύσει τις τέχνες. Αυτή τη στιγμή, η κατάσταση που επικρατεί, δεν μας επιτρέπει να σκεφτούμε πως θα μπορούσε να είναι ένα γύρισμα. Ποιός θα εκταμιεύσει χρήματα αυτή την περίοδο επενδύοντας σε ένα αβέβαιο μέλλον και κινηματογραφικά γυρίσματα που μπορεί να διαρκέσουν μήνες; Θα βρουν ξαφνικά διανομή (και με τι κίνητρα) οι ελληνικές ταινίες που έχουν γυριστεί και έχει εργαστεί τόσος κόσμος σε αυτές και περιμένει να βιοποριστεί; Θα πάψει να καθυστερεί χαρακτηριστικά το Κέντρο Ελληνικού Κινηματογράφου για τις απαντήσεις στις χορηγήσεις του;
Θεωρώ ότι θα πάρει μεγάλο χρονικό διάστημα για να συνειδητοποιήσουμε τι έχει συμβεί, καλλιτέχνες, κοινό, δημιουργοί και να επιστρέψουμε έστω και σε αυτή την «κανονικότητα» που δεν υπήρχε ουσιαστικά ούτε πριν.
ΣΧΟΛΙΑ
Εμφάνιση σχολίων