The art of self-defence

Σύνοψη: Ο Casey ένας μοναχικός, περίκλειστος 35άρης με δυσκολία κοινωνικοποίησης και φόβο προς τον κόσμο, ζει μόνος με το σκύλο του. Ένα βράδυ δέχεται επίθεση από ομάδα ατόμων οι οποίοι τον ξυλοκοπούν βάναυσα με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στο νοσοκομείο. Επιστρέφοντας σπίτι του, αποφασίζει πως θέλει να αλλάξει τη στάση του απέναντι στα πράγματα, μαθαίνοντας να αμύνεται. Έτσι, εγγράφεται στην τοπική λέσχη dojo στην οποία γνωρίζει μια μυστηριώδη προσωπικότητα, τον δάσκαλό του, Sensei.

Άποψη: Στον απόηχο του Fight Club αλλά και του Karate Kid, το Art of Self Defense έρχεται ως ένας ενδιαφέροντας συνδυασμός. Η αφήγηση ξεκινά με τον Casey, Jesse Eisenberg, να κάθεται περιχαρακωμένος σε μια γωνία ενός καφέ, αντιλαμβανόμενος ότι σχολιάζεται με χλευασμό από ένα ζευγάρι Γάλλων. Ωστόσο, το παράδοξο αλλά και σημαντικό για την κατανόηση του χαρακτήρα του, είναι το ότι ο Αμερικανός πρωταγωνιστής γνωρίζει γαλλικά! Αυτό, λοιπόν αποτελεί το ένα μέρος του διπόλου στην αφηγηματική ροή, κοντράροντας τα ανδροπρεπή επιβαλλόμενα πρότυπα, ειδικά από τη στιγμή της εγγραφής του στη λέσχη πολεμικών τεχνών.

Ο Casey αγαπάει τη Γαλλία, μαθαίνει γαλλικά, αρέσκεται σε ακούσματα ελαφριάς pop-rock και έχει έναν μικρό σκύλο, ράτσας dachshund. Όλα αυτά σχηματίζουν ένα κοινωνικά θηλυπρεπές προφίλ στα μάτια της καθοδηγούμενης μάζας και περισσότερο του μικρόκοσμου των πολεμικών τεχνών. Ο Stearns παίζει με τα κοινωνικά στερεότυπα και αυτό κορυφώνεται όταν ο δάσκαλος του dojo τον ωθεί κατηγορηματικά να εγκαταλείψει τις μέχρι τώρα συνήθειές του και να αρχίσει να μαθαίνει ρώσικα, να ακούει metal μουσική και να αντικαταστήσει τον μικρό του σκύλο με έναν γερμανικό ποιμενικό, διότι αυτά αρμόζουν στο ανδρικό πρότυπο. Είναι επίσης έκδηλος ο μισογυνισμός καθώς αντικατοπτρίζεται στο πρόσωπο της μοναδικής γυναικείας παρουσίας, Anna, δασκάλας και μαθήτριας dojo. Σκηνοθετικά, επικρατεί ένας μινιμαλισμός στους χώρους και τους χρόνους οι οποίοι δεν προσδιορίζονται.

Όλα μοιάζουν κάπως αχρονικά και  νεφελώδη στη θέαση της απεγνωσμένης προσπάθειας «μεταμόρφωσης» του Casey. Ορισμένα μάλιστα πλάνα λόγω της έλλειψης του προσδιορισμού του χρόνου, του απροσδιόριστου νυχτερινού τοπίου και των παράξενων προεκτάσεων αισθάνεται κανείς πως είναι σαν να απεικονίζουν την κατάσταση εσωτερικής σύγχυσης του πρωταγωνιστή και να μη ανήκουν στην εξωτερική πραγματικότητα.

O Eisenberg καταφέρνει να αποδώσει το προφίλ ενός υπερευαίσθητου και φοβικού ατόμου το οποίο γίνεται θύμα των «ισχυρότερων». Βλέπουμε τον μιμητισμό, ως άκρατη λύση στα ενδότερα εμπόδια που τον κρατούν μακριά από την εύρεση του πραγματικού εγώ και κατ’ αποτέλεσμα την ενσωμάτωση σε έναν κόσμο επιφάνειας και βίας. Αυτή έρχεται ως κύριο χαρακτηριστικό ενός υποτιθέμενου ανδρισμού. Νυχτερινά μαθήματα dojo, σκηνές ωμής βίας και μία ατμόσφαιρα μυστηρίου γύρω από τον κόσμο του dojo (κατ’αναλογία με το Fight Club) που ενσαρκώνονται στην προσωπικότητα του Sensei, Alessandro Nivola.

Έχει κανείς την αίσθηση παρακολουθώντας την εκτύλιξη της πλοκής πως μονίμως εμφιλοχωρεί ένα λανθάνον στοιχείο στις ερμηνείες και στον συσχετισμό των προσώπων. Ο Stearns χρησιμοποιεί αυτό το στοιχείο ώστε να υπονομεύσει και να σατιρίσει τις κοινωνικές συμβάσεις και κατασκευές. Με αυτόν τον τρόπο ο χαρακτήρας θρίλερ που κυριαρχεί από ένα σημείο κι έπειτα εμπλουτίζεται και με μία ανεπαίσθητα κωμική χροιά. Ο θεατής αρχικά νομίζει πως τα πράγματα είναι αρκετά προβλέψιμα, παρότι αντιλαμβάνεται ότι κάτι υφέρπει. Ένα πέπλο μυστηρίου σκεπάζει τις αρχικά πάγια δομημένες καταστάσεις. Με τέτοιο τρόπο ξεπροβάλλει και το φινάλε, με έναν χαρακτήρα black χιούμορ αλλά και αιφνιδιασμού. Σε γενικές γραμμές, το ενδιαφέρον κλιμακώνεται λόγω των ανατροπών οι οποίες διαλύουν την εντύπωση μιας απλής ταινίας πολεμικών τεχνών αλλά και την πρότερη εικόνα της προβλεψιμότητας.

Έλενα Στάικου