Ρόμπερτ Σβέντκε: "Ο τρόμος είναι μια έννοια ηθική και όχι λογική"

Δημοσίευση: 12 Ιαν. 2019, 15:57
Συντάκτης:

Ο Ρόμπερτ Σβέντκε εδώ και περίπου μια 15ετία έχει στρώσει μια αξιοσημείωτη σκηνοθετική καριέρα στο Χόλιγουντ: Flightplan/2005 με την Τζόντι Φόστερ, The time traveler’s wife/2009 με Ρέιτσελ ΜακΆνταμς & Έρικ Μπάνα, RED/2010 με Μπρους Ουίλις, Μόργκαν Φρίμαν, Έλεν Μίρεν, Τζον Μάλκοβιτς, R.I.P.D./2013 (το πιο αδύναμό του) με Ράιαν Ρέινολντς, Τζεφ Μπρίτζες, αλλά και τα Insurgent/2015, Allegiant/2016 με Σαϊλίν Γούντλεϊ και Άνσελ Έγκορτ.

Ο 51χρονος δημιουργός αποφάσισε να επιστρέψει στις ρίζες και να σκηνοθετήσει για πρώτη φορά μετά το 2003 ένα γερμανόφωνο φιλμ. Το «The captain» (εδώ η κριτική μας) βασίζεται στην αληθινή ιστορία του 19χρονου Γερμανού στρατιώτη Ουίλι Χέρολντ που μεταμορφώθηκε σε απατεώνα και σαδιστή εγκληματία αφότου βρήκε και φόρεσε τη στολή ενός υψηλόβαθμου αξιωματικού, τον Απρίλιο του 1945. Στις 3 Απριλίου 1945, λίγες εβδομάδες πριν το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Χέρολντ απομακρύνεται από το στράτευμά του και κατευθύνεται προς το Βορρά. Καθοδόν, μέσα σε ένα κατεστραμμένο στρατιωτικό αυτοκίνητο, ο νεαρός βρίσκει το κουτί ενός αξιωματικού που περιέχει τη στολή ενός λοχαγού που φέρει πολλές διακρίσεις, μεταξύ αυτών και τον Σιδηρούν Σταυρό. Ο Χέρολντ ξεκινά να υποδύεται το λοχαγό, κάνοντας, πολύ γρήγορα, χρήση των νέων του εξουσιών και, αναλαμβάνει το ρόλο του διοικητή σε μια ομάδα στρατιωτών που συναντά τυχαία.

Ο Σβέντκε μιλά για την ταινία του:

Εβδομήντα, σχεδόν, χρόνια έχουν περάσει από τις αδιαμφισβήτητες κτηνωδίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τα εγκληματικά γεγονότα εκείνης της εποχής προκαλούν ακόμα απόγνωση, καθώς δεν δύναται να τα συλλάβει ανθρώπου νους. Με τα σημερινά δεδομένα, οι πράξεις αποτρόπαιης βιαιότητας που συνέβησαν φαντάζουν αφύσικες, ψυχοπαθητικές και τρομακτικές. Αλλά ο τρόμος είναι μια έννοια ηθική και όχι λογική. Προκειμένου να ερμηνεύσει κανείς τις πράξεις του πρωταγωνιστή της ταινίας Ουίλι Χέρολντ, οφείλουμε να κατανοήσουμε τον κόσμο μέσα στον οποίο ζούσε και να μην τον κρίνουμε με όρους του δικού μας, σύγχρονου, κόσμου. Πρέπει να υπερβούμε τη στείρα ηθικολογία και να δούμε τον κόσμο μέσα από τη δική του οπτική. Με άλλα λόγια, να προσεγγίσουμε την ιστορία, όχι με όρους ηθικής, αλλά με την πρόθεση να δούμε αυτά που έβλεπε εκείνος, να νιώσουμε αυτά που ένιωθε εκείνος.

Το κοινό πρέπει να βιώσει την ιστορική, ψυχολογική και κοινωνική πραγματικότητα του Χέρολντ απευθείας, ενστικτωδώς και συναισθηματικώς. Η ιστορία δεν ξετυλίγεται από έξω προς τα μέσα, αλλά από μέσα προς τα έξω. Το κοινό θα καταδυθεί πλήρως στο πώς σκεφτόταν και ένιωθε ο Χέρολντ. Δεν έχουμε σκοπό να δικαιολογήσουμε ή να συγχωρήσουμε τις πράξεις του Χέρολντ τοποθετώντας τες σε κάποιο εννοιολογικό πλαίσιο ή, ακόμα χειρότερα, προτείνοντας έναν ηθικό σχετικισμό. Αυτό που θέλουμε είναι να κατανοήσουμε το πλαίσιο εντός του οποίου αυτές οι πράξεις ήταν εφικτό να λάβουν χώρα και να προσεγγίσουμε το γενικότερο πλαίσιο εκείνης της εποχής μέσα από αυτό το συγκεκριμένο γεγονός.

Ο Εθνικοσοσιαλισμός ήταν ένα δυναμικό σύστημα το οποίο αποτελείτο, εκτός από τους γνωστούς αρχιτέκτονες που το δημιούργησαν, από –κυρίως- απλούς, καθημερινούς πολίτες της διπλανής πόρτας, που άλλοι ήταν ιδεολογικά προσκείμενοι στις αρχές του, άλλοι ήταν κοινοί τυχοδιώκτες και κάποιοι απλώς νομιμοποιημένοι φονιάδες. Την οπτική αυτών των εγκληματιών που ήταν και εκείνοι που διατηρούσαν το ναζιστικό κίνημα ζωντανό κι ενεργό ήθελα να αποτυπώσω κινηματογραφικά. Ήθελα η ταινία μου να προσφέρει στο κοινό έναν ήρωα που δεν είναι ηθικά άκαμπτος, που υποτάσσεται στο σύστημα και το υπηρετεί, καθώς αυτό αποδεικνύεται και ιστορικά. Οι άνθρωποι, μολονότι φαντασιώνονται πως μπορούν να ορθώσουν το ανάστημά τους και να εναντιωθούν στο σύστημα, πράττοντας πάντα αυτό που θεωρείται ηθικά αποδεκτό, συχνά υποκύπτουν και πράττουν όλα αυτά που προηγουμένως κατηγορηματικά απέρριπταν. Και ήθελα, επίσης, το κοινό να αναρωτηθεί «Τι θα έκανα εγώ στη θέση του;» Και σήμερα βρισκόμαστε στο χείλος της αβύσσου και τέτοια ερωτήματα καλό είναι να τα θέτουμε στον εαυτό μας, ώστε να αναλογιζόμαστε τα όριά μας, τις δυνάμεις και τις αρχές μας. 

Η ταινία είναι επίτηδες γυρισμένη ασπρόμαυρη, καθώς δεν ήθελα ο θεατής να εγκλωβιστεί στο κόκκινο του αίματος και να χάσει την ουσία. Ναι, η ταινία έχει, ομολογουμένως, πολύ αίμα και ο θεατής οφείλει να συλλογιστεί πάνω στην ταινία και όχι να μείνει στο πρώτο επίπεδο ανάγνωσης: πως πρόκειται για άλλη μια πολεμική ταινία. Εξάλλου, οι προσλαμβάνουσές μας για εκείνη την εποχή είναι από ασπρόμαυρες φωτογραφίες, άρα προέκυψε φυσικά η κινηματογράφηση σε ασπρόμαυρο. Τέλος, είναι και αισθητική επιλογή: ήθελα η ταινία να είναι αφηρημένη ως ένα βαθμό, να βγάζει μια θεατρικότητα.

 

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

BOX OFFICE

Ταινία
4ημέρο
Tanweer
43250
Film Group
13175
Tanweer
12142
Tanweer
4254
Tanweer
2372
Baghead, από την Spentzos Baghead, από την Spentzos