Layla M

Σύνοψη: Η Layla M. είναι μία μαθήτρια λυκείου στο Άμστερνταμ. Η μαροκινή καταγωγή της και η μουσουλμανική θρησκεία της την καθιστούν πολλές φορές στόχο ρατσιστικής αντιμετώπισης. Ακόμα και η ίδια η οικογένειά της, που έχει πλήρως εναρμονιστεί στον δυτικό τρόπο ζωής, δεν συμμερίζεται την εμμονή της με την θρησκεία. Όταν γνωρίσει μέσω Skype τον Abdel, θα έρθει σε επαφή με τον τζιχαντισμό και θα αποφασίσει να τον παντρευτεί και να ζήσει μαζί του μακριά από την οικογένεια της και τον δυτικό τρόπο ζωής που την περιορίζει. Τότε όμως θα γνωρίσει νέους περιορισμούς.

Άποψη: Η νέα ταινία της Ολλανδής σκηνοθέτριας Mijke de Jong που προβλήθηκε το 2016, ήταν η επίσημη υποψηφιότητα της Ολλανδίας στα φετινά Όσκαρ, αλλά δεν κατάφερε να προκριθεί στην τελική 5άδα, ενώ πλέον είναι διαθέσιμη μέσα από το Netflix. Η σκηνοθέτιδα συνηθίζει να εξερευνά την γυναικεία φύση, κυρίως μέσα από νεαρές κοπέλες, και τις δυσκολίες που καλούνται να αντιμετωπίσουν στην σύγχρονη ολλανδική –και όχι μόνο- κοινωνία, όπως για παράδειγμα έκανε στο «Bluebird». Στο «Layla M.» εστιάζει πάλι σε μια κοπέλα, αυτήν την φορά προσπαθώντας περισσότερο να εξερευνήσει τα ζητήματα που ταλανίζουν την Ευρώπη, αυτό του ρατσισμού και του φονταμενταλισμού.

Η ταινία καταφέρνει, με την βοήθεια της νεαρής πρωταγωνίστριας, της Nora El Koussour, να βγάλει μία φρεσκάδα, αντίστοιχη με αυτήν που είχαν οι ταινίες της Nouvelle Vague την δεκαετία του ’60, περισσότερο σαν ατμόσφαιρα και όχι σαν τεχνοτροπία. Ίσως αν ακολουθούσε το σινεμά βεριτέ να έδινε μία ντοκιμαντερίστικη αισθητική στην ταινία και ακόμα μεγαλύτερη αληθοφάνεια, που ούτως ή άλλως έχει, ενώ ένας γρηγορότερος ρυθμός στο μοντάζ θα της έδινε μεγαλύτερες ανάσες. Το μοντάζ της Dorith Vinken αρκετές φορές θυμίζει τηλεοπτική δουλειά, άλλωστε από προέρχεται από τον χώρο της μικρής οθόνης, ωστόσο το φιλμ καταφέρνει συνολικά, ενώ ασχολείται με ένα σύγχρονο, επίμαχο και πολυσήμαντο θέμα, καταφέρνει χωρίς απλουστεύσεις να θίξουν τόσο το ζήτημα της ισλαμοφοβίας στην Ευρώπη που οδηγεί σε ρατσιστικές συμπεριφορές, όσο και την ανάδυση του ισλαμικού φονταμενταλισμού. Άλλωστε, η ηρωίδα ενώ προσπαθεί να ξεφύγει από τους περιορισμούς της Ολλανδίας, που ως δημοκρατική χώρα θα έπρεπε να έχει ως αρχή την ανεξιθρησκία, καταλήγει σε νέο εγκλωβισμό.

Αυτή είναι η μεγαλύτερη επιτυχία της ταινίας, ότι μέσα από ένα σινεμά κοινωνικού ρεαλισμού και βασισμένο σεναριακά στην ιστορία ενός συγκεκριμένου ανθρώπου, κατορθώνει να αναλύσει ακριβέστερα και από ντοκιμαντέρ την ταχύτατη αποδοχή του τζιχαντισμού από μουσουλμάνους που ζουν στην Ευρώπη. Μέσα από την Layla συνειδητοποιούμε ότι δεν χρειάζεται κάποιος να έχει ακραίες θρησκευτικές απόψεις ή να είναι φανατικός ώστε να προσχωρήσει στην τζιχάντ, αρκεί μία ζωή γεμάτη ρατσιστικές επιθέσεις  και περιορισμούς της ατομικότητάς του. Αν δηλαδή θεωρούμε ότι ο τζιχαντισμός οδηγεί την Ευρώπη στην ισλαμοφοβία, στην πραγματικότητα η ταινία μας φέρνει αντιμέτωπους με την αλήθεια, ότι η ισλαμοφοβία προϋπήρχε και είναι εκείνη που οδηγεί ευρωπαίους μουσουλμάνους σε ακραίες θρησκευτικές οργανώσεις, ως ένα μέσο υπεράσπισης του θρησκευτικού είναι τους. Η ταινία εντούτοις, στο δεύτερο μισό βιάζεται άνευ λόγου, με αποτέλεσμα όλες οι εξελίξεις απλώς να παρατίθενται και όχι να αναλύονται, όπως έγινε στο πιο διεισδυτικό 1ο μέρος. Ιδιαίτερα, η μεταστροφή από μία θρησκευόμενη μουσουλμάνα σε μία υπέρμαχο της πίστη της χρειαζόταν περισσότερη εσωτερική εξερεύνηση στον ψυχισμό της Layla. Επίσης, οι δευτερεύοντες ήρωες είναι αρκετά ελλιπείς αφηγηματικά, ωστόσο η πρωταγωνίστρια καταφέρνει επιτυχώς να σηκώσει το ερμηνευτικό βάρος της ταινίας.