Berlinale 18: "The invisible hands" - Κριτική

Η Ελληνίδα σκηνοθέτης και εικαστικός Μαρίνα Γιώτη γύρισε ένα ντοκιμαντέρ για τη μουσική του Alan Bishop (των Sun City Girls και Sublime Frequencies) και μας το παρουσίασε στην κατηγορία Forum της 68^ης Berlinale, λίγους μήνες μετά την πρώτη προβολή του στην Dokumenta 14 στην Αθήνα. 

Η ιστορία του Bishop είναι παράδοξη. Αμερικάνος, που βρέθηκε στο Κάιρο λίγο μετά το 2011 κι έκτοτε ζει εκεί, αφοσιωμένος στη μουσική του. Στο πλευρό του, τρεις νεαροί Αιγύπτιοι μουσικοί, οι οποίοι όταν τον γνώρισαν, ήθελαν να μεταφράσουν τους στίχους του στα αραβικά και κάπως έτσι, μέσα από αυτό το πρότζεκτ γεννήθηκε και η μπάντα τους ‘The Invisible Hands’.

Η Γιώτη ήξερε ήδη τον Bishop από τη μουσική του, μιας και η ίδια είναι πολλά χρόνια και DJ, και τον είχε καλέσει να παίξει στην Αθήνα μερικά χρόνια πριν. Με το που έμαθε για το μεταφραστικό αυτό πρότζεκτ, αμέσως ενδιαφέρθηκε ιδιαιτέρως και του ζήτησε να ταξιδέψει μαζί του στο Κάιρο ώστε να το καταγράψει. Στο πλευρό της, ο Γιώργος Salameh Ελληνο-Λιβανέζος κινηματογραφιστής και παράλληλα φωτογράφος. Το ενδιαφέρον του ντοκιμαντέρ ήταν αμιγώς καλλιτεχνικό, αλλά η πολιτική δεν θα μπορούσε να μην αποτελέσει ένα από τα κομμάτια του. Άλλωστε ο Bishop ζει και δημιουργεί στην Αίγυπτο μετά τις δύο επαναστάσεις που σηματοδότησαν την περίοδο μετά την Αραβική Άνοιξη και βιώνει όλες τις αναταραχές που επικρατούν. Τη μία μέρα κανονίζουν συναυλία και την επομένη δεν ξέρουν εάν όντως θα την πραγματοποιήσουν ή εάν θα προκύψει κάποια συγκέντρωση. Αλλά αυτό είναι και το ενδιαφέρον του να μένει κανείς στην Αίγυπτο. «Η ζωή από μόνη της χαρακτηρίζεται από μπερδεμένα τέμπο με απρόοπτες διακυμάνσεις. Εάν θέλει κανείς να νομίζει κάτι διαφορετικό, μπορεί να το κάνει, αλλά πρέπει να ξέρει πως πάντα θα ζει στον δικό του μικρόκοσμο». Έτσι ζει και δημιουργεί κι ο Bishop, μέσα στο συχνό χάος ολόγυρά του.

Τα πλάνα εναλλάσσονται με ιδιαίτερη σπιρτάδα και έναν ενεργητικό τρόπο και συμπυκνώνουν όλη την ευφυία της ποιητικής του Bishop. Στο επίκεντρο βρίσκεται άλλες φορές ο ίδιος, με διάφορα κλιπ από την μουσική του πορεία, ή δηλώσεις του, άλλες φορές η ομάδα του, με τους νεαρούς μουσικούς να μας παρουσιάζουν την διαδικασία της μετάφρασης, που συχνά υπερέβαινε τη γλώσσα, και συχνά και οι γονείς των μουσικών, οι οποίοι μιλάνε στην κάμερα για το πώς έβλεπαν εκείνοι το ότι τα παιδιά τους ήταν μουσικοί. Όλοι μαζί αποτελούν μία αδιάσπαστη οικογένεια, και αυτός είναι και ο τρόπος με τον οποίο δουλεύει ο Bishop. Ευρηματικά ατακαδόρος, και συνάμα ένας τρυφερά εκφραστικός ποιητής, ο Bishop δημιουργεί κομμάτια που χαρακτηρίζονται από ενεργητικό ρυθμό κι αυθεντικότητα.

Συχνά όμως δεν κυριαρχεί μονάχα η αισιοδοξία. Πολλά έχουν αλλάξει ριζικά στην Αίγυπτο και όπως λέει στην κάμερα και η Aya Hemeda, μία εκ των τριών μουσικών, «Είναι πολύ θλιβερό να αισθάνεσαι πως το μέρος όπου μένεις δεν είναι δικό σου πλέον. Δεν μπορώ να μιλάω για τα άλμπουμ μας ή για το τι θα κάνουμε στην πορεία γιατί νιώθω πως δεν μπορώ να συνεχίσω να ζω εδώ άλλο πια. Σίγουρα πρέπει να εύχεσαι πως τα πράγματα θα αλλάξουν και όλα θα πάνε καλύτερα, αλλά μερικές φορές σου είναι πολύ δύσκολο».

Το ντοκιμαντέρ καταφέρνει να μην βαρύνει, ακόμα κι αν εμπεριέχει νύξεις για σκληρά πολιτικά συμβάντα, αλλά να δημιουργήσει έναν κωμικοτραγικό και ζωηρό τόνο, παρουσιάζοντας την προσωπικότητα του Bishop, η οποία από μόνη της έχει τεράστιο ενδιαφέρον και στηρίζει ολόκληρη την ταινία με την ευφυία του και τον αέρα που αποπνέει.

Μία πολύ ενδιαφέρουσα σκηνοθετική δουλειά και ένα ακόμα πιο ενδιαφέρον μουσικό πρότζεκτ, που αξίζει να ανακαλύψει κανείς.

7 / 10