Χρήστος Καρτέρης: "Το σινεμά βασίζεται στις σχέσεις των ανθρώπων"

Δημοσίευση: 1 Μαΐου 2015, 20:15
Συντάκτης:

Η τρίτη ταινία του Χρήστου Καρτέρη,  De Nuevo, βραβευμένη σε ελληνικά φεστιβάλ (Short Film Night Festivart, Thess International Short Film Festival, Filme Short Film Festival) είναι πλέον διαθέσιμη στο διαδίκτυο. Το φιλμ σκιαγραφεί μία άνιση μάχη ανάμεσα σε ένα παιδί και μία τηλεόραση, σε σκοτεινό, ασφυκτικό φόντο και με την ψυχανάλυση καλή φίλη, μιλώντας με απλότητα για το πως τα ΜΜΕ έχουν καταπιεί την ελληνική οικογένεια. Ο δημιουργός (και επίσης βραβευμένος ηθοποίος) μας μίλησε με πάθος και αυθεντικότητα για την εμπειρία δημιουργίας της ταινίας, για το γοητευτικό χάος που συνοδεύει το να κάνεις μία μικρού μήκους στη χώρα μας και για τα μελλοντικά του σχέδια.  Δεν μπορούμε παρά να ανυπομονούμε για την εξέλιξή του, το στοιχείο που και ο ίδιος θεωρεί από τα πιο σημαντικά σε ένα δημιουργό, μαζί με το να είναι αυθεντικός και ειλικρινής.

Το DeNuevo, μετά από μία επιτυχημένη πορεία σε φεστιβάλ, είναι πλέον διαθέσιμο on line.

Η ταινία που έκανα βγήκε 8 λεπτά, δεν ήθελα να είναι ούτε πιο μεγάλη ούτε πιο μικρή και όταν την τελείωσα σκεφτόμουν, τι μπορώ να κάνω, ποια είναι τα δεδομένα μου; Να τη στείλω σε ένα φεστιβάλ και να μείνει εκεί, να τη δούνε 5 άτομα, οι φίλοι και το συνεργείο και τέλος; Γιατί κάνεις σινεμά; Για να βλέπει ο κόσμος, κάνεις σινεμά για τον κόσμο, δεν κάνεις για τον εαυτό σου. Αν κάνεις για τον εαυτό σου κάτσε σπίτι φτιάξε παστίτσιο και δες την ταινία, πολύ απλό. Οπότε την πρώτη ταινία μου (σημ. Το ρόδι) πήρα την απόφαση να την προβάλλω σε μαγαζιά, καφετέριες, χωρίς ουσιαστικά να κερδίσω κάτι οικονομικά. Έτσι ξεκίνησε το σκεπτικό μου. Ήμουν και τυχερός γιατί στη Δράμα έγινε η ενοποίηση του ψηφιακού και του φιλμ οπότε δεν είχε δημόσια προβολή, οπότε την πήρε και μόνο που πήγε η ταινία μου στη Δράμα ήταν σημαντικό. Είναι βέβαια μία ταινία με λάθη μέσα, τώρα δεν μπορώ να τη βλέπω. Μετά έκανα την επόμενη το De Nuevo, κόστισε πολύ λιγότερο και το γύρισμα έγινε μέσα σε 10 ώρες, μία μέρα, 60 ευρώ στοίχισε με χορηγία, για τα μεταφορικά και τα φαγητά, τα παιδιά δούλεψαν απλήρωτα, το κλασικό που γίνεται πάντα σε μία ταινία αυτού του είδους. Το σκεπτικό ήταν πως θα στείλω την ταινία σε φεστιβάλ και στο εξωτερικό, πήρε το βραβείο σκηνοθεσίας και μοντάζ στο Filme Short Film Festival στη Θεσσαλονίκη, Εύφημο Μνεία στο 7th Thess International Short Film Festival και 2ο Βραβείο" στο Short Film Night Festivart στο Λουτράκι, οπότε πια είναι καιρός να υπάρχει online η ταινία. Γενικά πιστεύω ότι πρέπει να υπάρχουν on line γιατί δεν μπορείς να τις μάθεις διαφορετικά. Αν ρωτήσεις το μέσο Έλληνα τι είναι μικρού μήκους θα σου πει “Η Δράμα”. Μόνο αυτό ξέρει. Δεν έχει την αντίστοιχη παιδεία. Καθένας βλέπει ό,τι παίζει η τηλεόραση. Και η τηλεόραση έχει καταστρέψει και το σινεμά, αυτή είναι για μένα η βασική αιτία που έχει πέσει τόσο πολύ. Το μέσο διαχείρισης της τηλεόρασης. Θα μπορούσε ένα κανάλι να πει ότι μία φορά την εβδομάδα για δύο ώρες θα προβάλλουμε ταινίες μικρού μήκους, ανά π.χ. χρονολογία. Προβάλλονταν, αλλά πολύ λίγες, οι υπόλοιπες ταινίες πού πάνε;

Στο De Nuevo ασχολήθηκες με την τηλεόραση.

Με ενδιέφερε το πώς χειραγωγεί τις μάζες, τη μαζοποίηση, το πώς κατά κάποιο τρόπο σε ελέγχει, πόσο αποβλακωμένος είσαι και του τι περνάει η τηλεόραση. Όλο αυτό το πέρασα μέσα από τα μάτια ενός 6 χρονου αγοριού που θα μπορούσε όμως κάλλιστα να είναι και η γιαγιά μου ή ο παππούς μου ή ο πατέρας μου. Επέλεξα το παιδί γιατί πέρα από το ότι το να βλέπει ένα παιδί αυτές τις εικόνες είναι φρικιαστικό, συμβολίζει τη νέα γενιά, κάτι καινούριo.

Η ιδέα πώς ήρθε;

Βιωματικό ήταν, έβλεπα όλο αυτό το σκουπίδι της τηλεόρασης και μου ήρθε αυτή η ιδέα, το σενάριο το τελείωσα μέσα σε δύο ώρες. Δεν είναι μία ταινία με αρχή, μέση και τέλος, είναι πειραματική για να πειραματιστώ κι εγώ σε ένα είδος φόρμας, κινηματογράφησης, δεν πήγαινα σχολή σκηνοθεσίας και έλεγα ότι αυτή η ταινία θα είναι σα να είναι η πτυχιακή μου πάνω σε αυτό. Στην επόμενη θα είναι κάτι διαφορετικό, ο στόχος μου θα είναι σε άλλα σημεία, σενάριο, ας πούμε, ερμηνείες και κινηματογράφηση.

Σε σχέση με το πώς έστηνες το πλάνο τι γραμμή ακολούθησες;

Ήθελα να χρησιμοποιήσω στην κάμερα τον ίδιο φακό. Ήθελα 50ρη και κλειστά πλάνα ώστε όλα αυτά τα οποία βλέπαμε να είναι μονοδιάστατα. Τα πλάνα τα είχα σκεφτεί και πριν αλλά τα δημιουργούσα και εκείνη τη στιγμή. Τη τηλεόραση την πειραματιστήκαμε κι άλλο στο ποστ, ζουμάραμε κι άλλο, να αποκτήσει τη “σκουπιδίλα” και να έρθει σε αντίθεση με την κανονική που τραβάει η κάμερα. Ο,τι βλέπεις στην τηλεόραση είναι φτιαγμένο από μας, κατεβασμένο από youtube, ο,τι μπορούσαμε να βρούμε.

Τι σε ενθουσίασε περισσότερο απ’ όλα στο γύρισμα και τι ήταν αυτό που σε δυσκόλεψε;

Με ενθουσίασε ότι μπόρεσα και συνεργάστηκα με ένα πιτσιρίκι με 6 ετών, το οποίο το γνώριζα γιατί διδάσκω σε παιδιά, παράλληλα. Με εμπιστευόταν, ήξερα τους γονείς του και δεν είχα κάποιο θέμα. Δυσκολία δε συνάντησα, κύλησε πολύ ομαλά. Κάτι που όμως ξεπεράσαμε ήταν να μη δει το παιδί αυτές τις εικόνες, οπότε στην πραγματικότητα δεν τις έβλεπε, οπότε τις είχαμε “κλέψει”. Και το παιδί το είχε πάρει σαν παιχνίδι, αν το έπαιρνε σαν κάτι σοβαρό δε θα τα είχαμε καταφέρει ποτέ. Οπότε καμιά φορά το πίεζα για να είναι συγκεντρωμένο σε κάποιο σημείο, μέτραγε από μέσα του, του μίλαγα συνέχεια.

Οι περισσότεροι πιο νέοι δημιουργοί που ασχολούνται με τη σκηνοθεσία φαίνεται να έχουν δύο επίπεδα λειτουργίας, το βιοποριστικό και το καλλιτεχνικό. Οι σκηνοθέτες, επίσης, δεν είναι οργανωμένοι, είναι πολλοί αλλά σκόρπιοι.

-Ναι, από τη μία για να ζήσουμε και δουλεύουμε παράλληλα και από την άλλη το καλλιτεχνικό αντιμετωπίζεται ως χόμπι και όχι ως επάγγελμα. Θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται η τέχνη ως επάγγελμα. Αλλά ντρέπεσαι να το πεις. Πηγαίνεις στο χωριό και σε ρωτάνε: “Τι δουλειά κάνεις;” “Ηθοποιός και σκηνοθέτης είμαι”. Ζητάν εξηγήσεις, αλλά δε φαίνονται να καταλαβαίνουν, οπότε καταλήγεις: “Δουλεύω μωρέ σε μια αποθήκη”. Αυτή η εποχή είναι καλή γιατί αυτό που πιστεύω εγώ είναι ότι πλέον το σινεμά βασίζεται στις σχέσεις των ανθρώπων, είναι μία εποχή που ξεκαθαρίζουν οι σχέσεις, ποιοι πραγματικά είναι φίλοι σκηνοθέτες και γενικότερα όσοι είναι κοντά σου ή δίπλα σου. Είναι λογικό γιατί αυτό που νοιάζει είναι η επιβίωση, ελάχιστοι θα σε βοηθήσουν και αυτό φαίνεται τώρα. Αλλά είναι καλό αυτό, γίνεται ένα ξεσκαρτάρισμα ανθρώπων και πραγμάτων. Το συναντάς σε όλες τις σχέσεις, φιλικές, επαγγελματικές, οτιδήποτε. Απλά δεν πρέπει να μιζεριάζουμε, πρέπει να βρούμε τις λύσεις.

Τι σκέφτεσαι γι αυτές τις λύσεις, τι μπορεί να γίνει;

Δε νομίζω ότι θα γίνει τίποτα, δεν ξέρω τι θα γίνει. Υπάρχει ένα κενό. Λες ότι θες να κάνεις μία μικρού μήκους, δε λέμε μεγάλου γιατί είναι άπιαστο όνειρο. Πώς μπορείς να βρεις λεφτά; Να την καταθέσεις στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου. Τέλεια. Τι είναι αυτό; Πρέπει να φτιάξεις παραγωγή για να κάνεις ένα φάκελο. Καταθέτεις το φάκελο, αλλά πόσο πρέπει να περιμένεις για να κάνεις την ταινία, 2 χρόνια; Κι άμα δεν περάσει; Ο καιρός περνάει και για μένα ένας χρόνος είναι σημαντικός, οπότε θα βρω λύσεις για να μπορέσω να κάνω αυτή την ταινία. Θα χτυπήσω πόρτες, πήγα σε χασάπικο, ξέρεις ότι δε θα καταλάβει ό άλλος, θα κάτσεις και θα του εξηγήσεις. Ο σκηνοθέτης πρέπει να ασχολείται με την παραγωγή. Δε θα κάτσεις σε μία καρέκλα και θα περιμένεις από όλους. Αν δεν το πιστεύεις μην το κάνεις, ακούγεται σκληρό αλλά έτσι είναι. Σκεφτόμαστε ρομαντικά αλλά η πραγματικότητα είναι πολύ σκληρή. Θα πέσεις κάτω πολλές φορές αλλά πρέπει να σηκωθείς και να παλέψεις γι αυτό. Γι αυτό γουστάρω πολύ το ανεξάρτητο σινεμά, όχι ότι γίνεται χωρίς λεφτά, οι ταινίες χρειάζονται λεφτά για να τις γυρίσεις, γιατί λες, θέλω τη συγκεκριμένη κάμερα, για θέματα σκηνογραφικά, γι αυτό και γι αυτό. Όταν απαιτείς συγκεκριμένα πράγματα για την ταινία σου θα πρέπει να τα βρεις. Το σινεμά είναι ένα παζλ όπου κάθε ένας βάζει το κομμάτι του. Θέλεις λύσεις.

Για το Crowd funding τι γνώμη έχεις;

Είναι καλό, είναι μία από τις λύσεις. Δεν είχα το χρόνο να το οργανώσω για τη δική μου. Ίσως το κάνουμε για το Post, της επόμενης, ή παράλληλα. Όμως αν βγάλουμε θα προτιμούσα να μην το δώσω στο post αλλά στους ανθρώπους που έχουν δουλέψει. Το θεωρώ όμως καλό γιατί εκεί βλέπεις και τη στήριξη του κόσμου.

Το επόμενό σου φιλμ τι θα αφορά;

Είναι πάλι μικρού μήκους και λέγεται "Αστρίτης". Ο “Αστρίτης” αφηγείται την ιστορία ενός 25χρονου που παλεύει να ξεφύγει από το περιβάλλον στο οποίο  έχει  μεγαλώσει,  το  διεφθαρμένο  του  πατέρα  και από  μια  πραγματικότητα  ζοφερή  δίχως προοπτικές. Ο Μιχάλης στην προσπάθεια του αυτή είναι διατεθημένος να φτάσει στα άκρα και να έρθει σε ρίξη με το αποπνικτικό περιβάλλον, όμως  προοδευτικά εγκλωβίζεται μέσα σε αυτό, μέχρι που  οδηγείται  στην  τραγωδία.  Κεντρικός  χώρος  της  ταινίας  είναι  η  παλιά  βιομηχανική ζώνη αστικού κέντρου, η οποία στα χρόνια της κρίσης έχει μεταβληθεί σε μια μεταμοντέρνα φυλακή για τους κατοίκους της και κυρίως για τον ήρωα της ταινίας. Είναι μία ρεαλιστική ταινία χαρακτήρων με θέμα την ταυτότητα, τον κοινωνικό εγκλωβισμό και την ανάγκη για εξέλιξη. Μία ιστορία  ενηλικίωσης  επηρεασμένη  από  το  σινεμά  των  αδελφών  Νταρντέν  τοποθετημένη στη σύγχρονη υποβαθμισμένη βιομηχανική Αθήνα. Υπάρχει πίσω από την παραγωγή μία ομάδα ανθρώπων οι οποίοι δουλεύουν, δεν έχουμε ξανασυνεργαστεί ποτέ αλλά γνωριζόμαστε και θέλω να δουλέψω μαζί τους. Προσέχω πολύ τα άτομα που εμπλέκονται στην ταινία, ο καθένας έχει ένα συγκεκριμένο πόστο. Θεωρώ το συνεργείο οικογένεια. Δε θέλω βεντετισμούς, δε με νοιάζει  η εμπειρία του καθένα αλλά να είναι καλό παιδί. Πολλοί σκηνοθέτες ενδιαφέρονται για το μετά της ταινίας, ότι θα παιχτεί σε ένα φεστιβάλ. Εμένα μου μένει η διαδικασία της ταινίας, το ταξίδι της. Παράδειγμα στο “Ρόδι” ο πρωταγωνιστής μου δεν είναι ηθοποιός, είναι ο πατέρας ενός φίλου και είχε το βασικό ρόλο. Ερχόταν στις προβολές, το γούσταρε αυτό, του ήταν κάπως περίεργο και πρωτόγνωρο. Αυτό που θυμόταν όμως δεν ήταν τα φεστιβάλ αλλά έλεγε συνεχώς “Τι ωραία που περνάγαμε στα γυρίσματα”. Αυτό είναι σημαντικό και η πρώτη προβολή της ταινίας σου.

Σήμερα βλέπουμε ότι άλλες ταινίες μιλούν άμεσα για την κρίση και άλλες έμμεσα, όπως η δική σου.

Κάθε ταινία μιλάει για την κρίση, κάθε ιστορία, ενός ζευγαριού, ενός χαρακτήρα, είναι δεδομένο, καθώς δημιουργείται μέσα στην κρίση. Εμένα μου αρέσουν οι πολιτικές ταινίες που μιλούν για την κρίση με έμμεσο τρόπο. Ο Μαχαιροβγάλτης του Οικονομίδη είναι μία τέτοια ταινία. Έχει φτιάξει ένα δικό του κόσμο, μία ταυτότητα. Μπορεί να πειραματίζεται με κάθε ταινία, να αλλάζει φόρμα αλλά ξέρει τι κάνει.

Άλλοι αγαπημένοι σου σκηνοθέτες;

Πέρα από το Βούλγαρη που τον λατρεύω, μου έδωσε την ευκαιρία, με βοήθησε πολύ στο χώρο του σινεμά, μου αρέσει ο Γραμματικός πάρα πολύ, έχω επιρροές πάρα πολλές. Με τις επιρροές σου θα μεταλαμπαδεύσεις και κάτι σε νεότερο μοντέλο. Ο Τσευλάν, οι αδερφοί Νταρτέν, Κοεν, Αρονοφσκι, Ιναριτου, Ζβιαγκιντζεφ.

Το De Nuevo σε έχει αλλάξει σαν άνθρωπο, τώρα που έχει περάσει καιρός και το βλέπεις από απόσταση;

Κάθε ταινία σε αλλάζει, σε ωριμάζει. Ένας φίλος μου, ο Νεριτάν Ζιντζιρία (σκηνοθέτης του βραβευμένου "Χαμομήλι") που διάβασε το σενάριο της επόμενης ταινίας μου είπε “Μεγαλώνεις”. Φαίνεται αυτό, νομίζω, το βλέπεις κι εσύ ο ίδιος. Πας πιο στοχευμένα, πιο ώριμα, βλέπεις τα πράγματα διαφορετικά, βλέπεις μια σκηνή διαφορετικά, τη στήνεις διαφορετικά. Το να σκέφτεσαι ας πούμε για κάτι, μία σχέση, με τρεις διαφορετικούς τρόπους να την κάνεις, αυτό είναι ωρίμανση. Αν το κάνεις με το πρώτο πράγμα που έχεις σκεφτεί, δεν ωριμάζεις. Αυτό συμβαίνει και στον άνθρωπο. Δεν αλλάζεις σαν άτομο αλλά δουλεύεις στον εαυτό σου πράγματα για να μπορείς να τα διαχειριστείς διαφορετικά. Έχω πολλά χρόνια να κάνω ταινία, 3 χρόνια, εσκεμμένα, ήθελα να δουλέψω σε άλλες ταινίες, να πάρω εμπειρία.

Υπάρχει κάποια συνεργασία από την οποία πήρες πολλά σε αυτό το διάστημα;

Nαι, ακόμα και από κακή ταινία όπου δούλεψα και πέρασα κακά πήρα μεγάλη εμπειρία. Σε μία ταινία δε θα μάθεις ποτέ τι πρέπει να κάνεις, μαθαίνεις τι πρέπει να αποφύγεις στην επόμενη.

Τι πρέπει να αποφύγει κανείς οπωσδήποτε στη δημιουργία μίας ταινίας;

Να λέει ψέματα στο συνεργείο. Είναι πολύ σημαντικό, σε άτομα που βλέπει ότι τον εμπιστεύονται. Το crew σου θα σου κάνει την ταινία. Είναι οικογένεια. Η παραγωγή δεν είναι το να βάζει τα λεφτά, αλλά μία μηχανή στην οποία βάζεις το σενάριο και στο κάνει στο πανί. Αυτό είναι η παραγωγή. Είναι γοητευτική, βρίσκει πράγματα για να φτιάξει το όραμα του σκηνοθέτη σε εικόνα. Κάθε πόστο είναι σημαντικό, ακόμα και αυτός που βάζει το βραστήρα να δουλέψει. Κάτι άλλο είναι να μην επικοινωνείς με το συνεργείο σου. Δε γίνεται να κάθεσαι απλά σε μία καρέκλα. Πρέπει να ξέρεις τι ζόρι τραβά ο καθένας. Το τι πλάνο θα κάνεις έρχεται αργότερα. Αρχικά φτιάξε την ομάδα σου. Γιατί αποκτάς σχέσεις με τους ανθρώπους με τους οποίους δουλεύεις. Δεν μπορείς να μιλάς μόνο για την ταινία συνέχεια, θα βγούνε και άλλα πράγματα, για ομάδες, για ποδοσφαιρικά, για ο,τιδήποτε. Γιατί άμα ταιριάξεις η σχέση θα μείνει. Οι μικρού μήκους, ουσιαστικά, έχουν να κάνουν με τις φιλίες που σου μένουν. Γενικά εκνευρίζομαι όταν ακούω ότι ξοδεύτηκαν, π.χ. 30.000 ευρώ για μία μικρού μήκους. Η ταινία θα πάει σε ένα φεστιβάλ και στην καλύτερη των περιπτώσεων θα την αγοράσει ένα ξένο κανάλι, δεν έχει έσοδα. Δεν έχεις κερδίσει κάτι. Κέρδισες την εμπειρία, ότι το έζησες. Το θέμα είναι να πας σε μεγάλου μήκους μετά. Αυτό που έκανε ο Θάνος Τσαβλής. Μπόρεσε σε ένα τέτοιο περιβάλλον να κάνει μία ταινία ανεξάρτητη, η οποία έπαιξε μία εβδομάδα. Το αν είναι καλή ή κακή ταινία είναι υποκειμενικό. Γι αυτό το λόγο σέβομαι και το Λάνθιμο, άσχετα από την ταινία, το ότι πήγε στα Όσκαρ είναι κάτι που πρέπει να το σεβαστείς. Γιατί στην Ελλάδα δεν υπάρχει κινηματογραφική βιομηχανία. Οπότε μία μικρού μήκους ταινία για εμάς σημαίνει πειραματισμός, ταυτότητα δικιά μας. Αποκτάς μία εμπειρία για να πας σε μεγάλου μήκους όπου πάλι πειραματίζεσαι. Αν το συνεργείο μου στη μικρού που ετοιμάζω πάει καλά είναι τα πρώτα άτομα που θα απαιτήσω να είναι μαζί μου στη μεγάλου.

Ο Χρήστος Καρτέρης γεννήθηκε το 1989, είναι ηθοποιός, σκηνοθέτης και σεναριογράφος. Ζει στο Περιστέρι της Αθήνας Απόφοιτος της Ανωτέρας Δραματικής σχολής «Μαίρης Βογιατζή – Τράγκα» και έχει παρακολουθήσει σεμινάρια κινηματογράφου. Έχει βραβευτεί με το Βραβείο καλύτερου πρωτοεμφανιζόμενου άνδρα ηθοποιού για την ταινία “Ψυχή Βαθιά” του Παντελή Βούλγαρη από το 16ο  Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας. Έχει παίξει στο θέατρο, σε μεγάλου μήκους Ψυχή Βαθιά (2009), Goldfish (2013), Stage Fright (2015) και μικρού μήκους ταινίες.Έχει σκηνοθετήσει δύο μικρού μήκους ταινίες Το Ρόδι (2011) και De Nuevo (2013), ενώ ταυτόχρονα δουλεύει  ως βοηθός σκηνοθέτη, μοντέρ και παραγωγή σε μικρού & μεγάλου μήκους ταινίες.

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

Damsel

Damsel

Θα το βρείτε: Netflix

Σύνοψη: Η γλυκιά κόρη ενός βασιλιά ετοιμάζεται για προξενιό με πλούσια φαμίλια για να...
1 ημέρα

BOX OFFICE

Ταινία
4ημέρο
Tanweer
43250
Film Group
13175
Tanweer
12142
Tanweer
4254
Tanweer
2372
Baghead, από την Spentzos Baghead, από την Spentzos