Σελίν Σιαμά: μια δημιουργός στο μεταίχμιο της ενηλικίωσης

Η πιο ενδιαφέρουσα γαλλίδα δημιουργός των τελευταίων ετών, η Σελίν Σιαμά έχει καταφέρει μόλις με τρεις ταινίες μεγάλου μήκους να μετατραπεί στη φωνή μιας νέας γενιάς, αποτυπώνοντας με νεύρο, ρεαλισμό και αξιοθαύμαστα ουσιαστική κατανόηση τα προβλήματα, τα διλήμματα, τα ερωτικά σκιρτήματα και τις ανησυχίες της νεανικής ηλικίας. Μέσα από μια άτυπη τριλογία ιστοριών ενηλικίωσης, τρεις νεανικές κινηματογραφικές αφηγήσεις όπου η παρουσία των ενηλίκων είναι σχεδόν ανύπαρκτη, η Σιαμά σκιαγραφεί αφτιασίδωτα και πειστικά τον μικρόκοσμο της ανήλικης επιθυμίας και αβεβαιότητας.

Απόφοιτος της φημισμένης γαλλικής σχολής κινηματογράφου La Fémis, η Σιαμά σε ηλικία 27 ετών παρουσίασε στο Φεστιβάλ Καννών το μεγάλου μήκους ντεμπούτο της, «Νούφαρα» («Naissance des pieuvres», 2007), που απέσπασε το Βραβείο Κοινού στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας, μια αιθέρια όσο και τολμηρή εξερεύνηση της άγουρης σεξουαλικότητας τριών έφηβων 15χρονων κοριτσιών που μοιράζονται το πάθος τους για τη συγχρονισμένη κολύμβηση, αλλά και τον αναπόφευκτο ανταγωνισμό μέσα κι έξω από την πισίνα, με τον πόθο και την αντιζηλία να σαμποτάρουν τις υδάτινες χορογραφίες τους. Το φιλμ είχε επίσης 3 υποψηφιότητες στα βραβεία Σεζάρ, ενώ προβλήθηκε και στα Φεστιβάλ Τορόντο & Λονδίνου.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, η σκηνοθέτιδα θα επιδείξει μια ανάλογη ευαισθησία και θαρραλέα ειλικρίνεια ξετυλίγοντας μια ακόμα πιο παράτολμη θεματολογία στο «Αγοροκόριτσο» («Tomboy», 2011), θολώνοντας και προκαλώντας αδιάκοπα τις στερεοτυπικές αντιλήψεις πάνω στην έννοια του φύλου, μέσα από φαινομενικά αθώα παιδικά παιχνίδια , με μια ιστορία που περιγράφει το καλοκαίρι ενός 10χρονου κοριτσιού το οποίο αποφασίζει να συστηθεί ως αγόρι στις νέες του παρέες και να υιοθετήσει τη νέα αυτή ταυτότητα καθ’ όλη τη διάρκεια των θερινών διακοπών. Αποτέλεσε την ταινία έναρξης στο «Πανόραμα» του Φεστιβάλ Βερολίνου, από όπου αναχώρησε με το Βραβείο Teddy στις αποσκευές της.

Έχοντας εντρυφήσει με επιτυχία στις πιο πολύπλοκες και αντιφατικές πτυχές μιας εκκολαπτόμενης θηλυκής σεξουαλικότητας, η Σιαμά θα επεκταθεί ακόμα περισσότερο στις κοινωνικές συνιστώσες της διαμόρφωσης του χαρακτήρα των ηρωίδων της στο πιο πρόσφατο φιλμ της, «Τα Κορίτσια» («Bande de filles», 2014), τοποθετώντας αυτή τη φορά την ιστορία της στα εργατικά προάστια του Παρισιού, με πρωταγωνίστριες μια παρέα μαύρων κοριτσιών που πασχίζουν να βρουν τον εαυτό τους στις δύσκολες –και ανδροκρατούμενες– συνθήκες του γαλλικού γκέτο.

Το «Girlhood» αποτέλεσε Ταινία Έναρξης στο «Δεκαπενθήμερο Σκηνοθετών» του Φεστιβάλ Καννών, βραβεύτηκε σε Στοκχόλμη & Σαν Σεμπαστιάν, ήταν υποψήφιο για 4 Βραβεία Σεζάρ, αλλά και το το Βραβείο LUX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ενώ προβλήθηκε επίσης  στα φεστιβάλ του Τορόντο, της Θεσσαλονίκης, του Σάντανς και του Ρότερνταμ.

Το αιώνιο αίτημα του να ανήκεις κάπου, η επίτευξη της πολυπόθητης ανεξαρτησίας, η αναζήτηση της σεξουαλικής ταυτότητας, η κοινωνικοποίηση και τα αναρίθμητα προσωπεία που αναγκαζόμαστε να υιοθετήσουμε προκειμένου να την επιτύχουμε, ακόμα και ο φαύλος κύκλος της σωματικής και ψυχολογικής βίας που αποτελεί την πηγή της σύγχρονης μάστιγας του bullying, περνούν με εντελώς φυσικό και ανεπιτήδευτο τρόπο μπροστά από την κάμερα της Σιαμά, μέσα και πέρα από ένα συγκεκριμένο φυλετικό πρίσμα, απολύτως ενσωματωμένα στις ανάγκες της αφήγησής της. Με αυτόν τον τρόπο, «Τα Κορίτσια», τα οποία προβάλλονται από αύριο Πέμπτη 16/4/2015 στις ελληνικές αίθουσες,  κλείνουν με επιτυχία έναν δημιουργικό κύκλο, καθώς, σύμφωνα με τα λεγόμενα της ίδιας της σκηνοθέτιδας, αποτελούν την τελευταία ταινία της με επίκεντρο την ενηλικίωση.