Γιώργος Σιούγας: "Ψάχνω τρόπους να λέω την ιστορία με φως"

Στον Μιχάλη Κωνσταντέλλη

“Το Γάλα” είναι η νέα ταινία του σκηνοθέτη Γιώργου Σιούγα και η πρώτη του μεγάλου μήκους. Βασίζεται στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη που παίχτηκε με μεγάλη επιτυχία επί σειρά ετών στην αθηναϊκή σκηνή. Ο ίδιος με πλούσιο παρελθόν στα shorts αλλά και τηλεοπτική εμπειρία καταφέρνει να μεταφέρει το έργο στη μεγάλη οθόνη επαναπροσδιορίζοντάς το κινηματογραφικά. Για αυτή τη διαδικασία και τα νοήματα της ταινίας μας μίλησε μέσω skype από την Κύπρο όπου βρίσκεται για τις ανάγκες του νέου του πρότζεκτ...

Πώς αποφάσισες να μεταφέρεις το “Γάλα” στον κινηματογράφο; Γιατί το συγκεκριμένο έργο;

Ήταν η ιστορία αυτή. Με άγγιξε πολύ βαθιά Μιχάλη...το θεατρικό. Το είδα για πρώτη φορά στο εθνικό θέατρο, τη δεύτερη χρονιά πού έπαιξε σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη με τον Κωνσταντίνο Παπαχρόνη, τη Μάνια Παπαδημητρίου και τον Πέτρο Λαγούτη.

Είναι και αφιερωμένο στον Παπαχρόνη.

Ο Κωνσταντίνος ήταν αδερφός μου, πολύ φίλος μου.

Ήταν κατά κάποιο τρόπο έμπνευση για να κάνεις την ταινία;

Ακριβώς. Με κάποιο τρόπο. Ο Κωνσταντίνος επικοινώνησε σε μένα τον Λευτέρη με τον οποίο εγώ ταυτίστηκα πάρα πολύ και βεβαίως ήταν η πρώτη μου επιλογή για τον ρόλο, οπότε είναι το δικό μου ευχαριστώ στον Κωνσταντίνο γιατί με μύησε σ’ αυτόν τον χαρακτήρα.

Ποιες δυσκολίες παρουσίασε η μεταφορά ενός πολύ πετυχημένου θεατρικού στη μεγάλη οθόνη; Τί έπρεπε να αλλάξει και τί να μείνει ίδιο;

Η διαφορά μεταξύ θεάτρου και κινηματογράφου είναι πως στο θέατρο τα πράγματα λέγονται ενώ στο σινεμά τα πράγματα γίνονται. Η μεγάλη δυσκολία σε μια μεταφορά είναι η αφαίρεση. Δηλαδή να μπορέσεις να πάρεις το απόσταγμα της ουσίας μιας σκηνής και να προσπαθήσεις να την ερμηνεύσεις όσο πιο οικονομικά. Αυτή λοιπόν η διαδικασία της αφαίρεσης που νομίζω πως είναι σημαντική. Έτσι κι αλλιώς το καλό σινεμά είναι το αφαιρετικό σινεμά. Το εξαιρετικό Δέντρο της ζωής του Μάλικ που είδα πρόσφατα για παράδειγμα.

Μερικούς τους μπέρδεψε αυτή η ταινία...

Αυτή η ταινία είχε φοβερή δραματουργία. Και λέω πως ήταν αυτή η διαδικασία της αφαίρεσης στην οποία μπήκα κι ήταν και δυσκολία μεγάλη και μεγάλο σχολείο, έτσι ώστε να κάνω τη μεταφορά χωρίς να βλάψω καθόλου και όσο λιγότερο φλύαρα γίνεται.

Στο γύρισμά σου εναλλάσεις χρώματα από μουντά σε έντονα. Τι θες να πεις με αυτόν τον τρόπο στις σκηνές αυτές. Πώς χρησιμοποείς το φως;

Η κάθε σκηνή στην ταινία έχει και το δικό της οπτικό θέμα. Αυτό που λέμε visual theme. Καθίσαμε λοιπόν με την Εύα Νάθενα, που έφτιαξε τα σκηνικά και τα κοστούμια και με το φωτογράφο μου Γιάννη Δρακουλαράκο και αναλύσαμε κάθε σκηνή δραματουργικά και τους εξήγησα εγώ ποιο είναι το οπτικόθέμα κάθε σκηνής, που μεταξύ άλλων έχει να κάνει με τη διάθεση, το mood της σκηνής. Την κάθε σκηνή διέπει μια συγκεκριμένη ατμόσφαιρα ανάλογα με το τι συμβαίνει. Οι σκηνές του Λευτέρη που έχει υποτροπιάσει στη σχιζοφρένειά του είναι άλλης προσέγγισης από εκείνες στις οποίες είναι ας πούμε νορμάλ. Εγώ δίνω πάρα πάρα...έχω κόλλημα με το φως! Και πάντα ψάχνω τρόπους να λέω την ιστορία και με φως. Ο Γιάννης ήταν εξαιρετικός συνεργάτης και ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα “ρε, έλα να πούμε αυτήν την ιστορία και με το φως...”. Του άρεσε. Μπήκε κι εκείνος σ’ αυτή τη λογική. Πιο συγκεκριμένα, ο Λευτέρης είναι για μένα φως. Το παιδί αυτό μέσα από ένα φίλτρο αθωότητας είναι και λίγο προφήτης. Θέλω να πω, πως ναι μεν είναι σχιζοφρενής αλλά αυτά που λέει κι αυτά που θέλει είναι πολύ αγνά και αλήθινά. Μέσα λοιπόν στο γκρίζο, κλειστοφοβικό περιβάλλον της ταινίας αποτελεί μια πηγή φωτός. Κι αυτό ήταν ξεκάθαρο από τότε που είδα την παράσταση. Αυτό το υλοποιούμε στην ταινία όπου ο Λευτέρης έχει συχνά κόντρα φως. Χειριστήκαμε λοιπόν όλες τις σκηνές της ταινίας με αυτόν τον τρόπο.

Τί είναι τελικά χειρότερο; η σχιζοφρένεια του ασθενούς, όπως στο χαρακτήρα του Λευτέρη, ή αυτή που ζούμε καθημερινά μέσα στην πόλη αποξενωμένοι ο ένας απ’ τον άλλον; '

Πολύ ωραία ερώτηση. Είναι ένα από τα θέματα που πραγματεύεται η ταινία, ένα από τα ερωτήματα μάλλον που θέτει το υλικό της. Και υπάρχουν πολλά άλλα ζητήματα υπαρξιακού τύπου που προκύπτουν μέσα στο φιλμ.

Και στο τέλος τί μένει; Όλοι οι χαρακτήρες της ταινίας καταλήγουν μόνοι. Υπάρχει κάποια λύση;

Οι ήρωες είναι τραγικοί. Δεν υπάρχει λύση, δεν υπάρχει εξιλέωση. Κι ο Αντώνης είναι ένας χαρακτήρας σε σχάση ώσπου καλείται να πάρει μιαν απόφαση. Και την παίρνει. Αποφασίζει να βάλει τον αδερφό του σ’ ένα ίδρυμα.

Υπήρχαν μήπως ευρύτερα κοινωνικά θέματα που ήθελες να θίξεις μέσα από την ταινία;

Κανένα! Και θα σου πω γιατί. Όλα τα άλλα αποτελούν τον καμβά πάνω στον οποίο ζωγραφίζεται η εικόνα. Η μετανάστευση ας πούμε είναι η δραματουργική αφορμή για να προκύψουν οι ανάγκες των ηρώων. Προβάλλονται πάρα πολύ σημαντικά ζητήματα μέσα στην κατασκευή αυτής της ιστορίας αλλά ποτέ δε γίνονται το focus γιατί δεν είναι το θέμα μας. Το θέμα μας πραγματεύεται τη σχέση δύο αδελφών, μιας οικογένειας δηλαδή. Προβληματικής.