Αφιέρωμα στον Γιάνναρη από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Το σύνολο του κινηματογραφικού έργου του Κωνσταντίνου Γιάνναρη, θα περιλαμβάνει το αφιέρωμα που ετοιμάζει το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης στον Ελληνα δημιουργό. Το Φεστιβάλ θα προβάλλει επίσης τα πρώτα - άγνωστα στην Ελλάδα - μικρού μήκους φιλμ του, μέχρι τις βραβευμένες ταινίες μυθοπλασίας που σημάδεψαν το ελληνικό σινεμά των τελευταίων ετών.

Πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, θα πραγματοποιήσει η νέα ταινία του δημιουργού, Man at sea, η οποία συμμετείχε στο τελευταίο Φεστιβάλ Βερολίνου. Η ταινία θα προβληθεί στην 52η διοργάνωση με νέο μοντάζ, το οποίο έχει επιμεληθεί ο σκηνοθέτης. Η δράση τοποθετείται εξ ολοκλήρου επάνω σε ένα πετρελαιοφόρο, ο καπετάνιος του οποίου διασώζει μαζί με τη γυναίκα του μια ομάδα λαθρομεταναστών. Λαθρομετανάστευση και οικογένεια -δυο δυσλειτουργικοί μικρόκοσμοι εγκλωβισμένοι ο καθένας στον εαυτό του– οδηγούν σε αβέβαιη εκτόνωση της εσωτερικής τους έντασης. Ταυτόχρονα, το πλοίο συμβολίζει τη μικρογραφία μιας κοινωνίας απ’ όπου ξεχειλίζει κάθε μορφής βία.

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα θα προβληθούν, χαρακτηριστικές μικρού μήκους ταινίες του Κωνσταντίνου Γιάνναρη, στις οποίες διαφαίνεται ήδη τόσο το ύφος, όσο και ο θεματικός προσανατολισμός του δημιουργού. Πολλές είναι επιφορτισμένες με ιδιαίτερα προσωπικό τόνο, καθώς ο ίδιος ο σκηνοθέτης δεν διστάζει να «εκτεθεί» μπροστά στην κάμερα, καταγράφοντας ή αποδομώντας στιγμές όπως ένα παθιασμένο φιλί (The kiss), τη στρατιωτική του θητεία (Me as soldier I & II), αλλά και μια οικογενειακή τραγωδία (Eleni’s funeral day).

Παιχνίδια με τη σκιά και το φως, χρωματικές αντιθέσεις που αγγίζουν την ψυχεδέλεια και ελλειπτικά νοήματα ερεθίζουν το μάτι του θεατή, καλύπτοντας θεματικές όπως η φύση (Rock globe, Mystras &Geraki), το αστικό τοπίο (New York club, European Son Queer Demonstration), η σεξουαλικότητα (Farr is queer, You ripped it out of me), ή άλλοτε σκιαγραφώντας ανδρικά πορτρέτα (Black Derek boy, Maurizio Siziliano).

Ανάμεσα στις μικρού μήκους ταινίες του Κ. Γιάνναρη ξεχωρίζουν επίσης δυο ντοκιμαντέρ αφιερωμένα σε προσωπικότητες το έργο των οποίων άσκησε επιρροή στον έλληνα σκηνοθέτη: στο Α Desperate Vitality (1992) εξερευνά τις ταινίες του Πιερ Πάολο Παζολίνι, ενώ στο Τρώες υμνεί τον Κ.Π. Καβάφη (1991, βραβείο Teddy Πανόραμα Μπερλινάλε 1990). Ενδεικτικές του ύφους του σκηνοθέτη, είναι τρεις ακόμη βραβευμένες μικρού μήκους ταινίες.

Στο Caught looking (βραβείο Teddy Πανόραμα Μπερλινάλε 1991), ο δημιουργός διερευνά τα όρια των σεξουαλικών φαντασιώσεων με όχημα την ομότιτλη πλατφόρμα εικονικής πραγματικότητας. Από την άλλη, στο λυρικό, «ακατέργαστο» road movie North of Vortex, ένας ομοφυλόφιλος ποιητής, ένας ναύτης και μια σερβιτόρα μοιράζονται ένα ιδιόμορφο ερωτικό τρίγωνο, αναζητώντας την απόλυτη ελευθερία (βραβείο Καλύτερης Ταινίας Μικρού Μήκους στο Φεστιβάλ Σικάγο 1991).

Τέλος, η ταινία Μια θέση στον ήλιο, η πρώτη επαφή του σκηνοθέτη με το ελληνικό κοινό, αφηγείται το χρονικό μιας ερωτικής ιστορίας ενός έλληνα και ενός μετανάστη, με φόντο το κέντρο της Αθήνας (βραβείο καλύτερης ταινίας και καλύτερης βαλκανικής ταινίας στο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας, 1995).

Το ντεμπούτο μεγάλου μήκους του Κωνσταντίνου Γιάνναρη με τίτλο Κοντά στον παράδεισο / 3 steps to heaven (1995) το οποίο συμμετείχε στο Δεκαπενθήμερο Σκηνοθετών του Φεστιβάλ των Καννών, είναι ένα «ηλεκτρισμένο», γεμάτο σασπένς και μαύρο χιούμορ, θρίλερ, με φόντο το νυχτερινό Λονδίνο και πρωταγωνίστρια την μούσα του Μάικ Λι, Κάτριν Κάρτλιτζ, η οποία επιχειρεί να ανακαλύψει τι κρύβεται πίσω από τον μυστηριώδη θάνατο του αγαπημένου της.

Η ταινία Από την άκρη της πόλης (1998) αφηγείται τα έργα και τις νύχτες μιας ομάδας Ρωσοπόντιων μεταναστών, του 17χρονου Σάσα και της παρέας του. Αυτές οι χαμένες ψυχές που ξεδίνουν με ναρκωτικά, πορνεία, έγκλημα και βόλτες στο κακόφημο κέντρο της πόλης, μετουσιώνονται μπροστά στο φακό του Γιάνναρη σε ένα καίριο σχόλιο για τη μετανάστευση, την αποξένωση και τις πολιτισμικές, κοινωνικές και σεξουαλικές συγκρούσεις.

Η άδεια καλοκαιρινή πρωτεύουσα δίνει το ερέθισμα στον σκηνοθέτη να μιλήσει για τις ανθρώπινες σχέσεις και όλα τα μικρά θαύματα που προσδοκά ο καθένας μας, στην ταινία Δεκαπενταύγουστος (συμμετοχή στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ Βερολίνου 2002). Τέσσερις παράλληλες ιστορίες εξελίσσονται μέσα σε ένα 24ωρο, με πρωταγωνιστές τους ενοίκους μιας πολυκατοικίας που φεύγουν για διακοπές, αλλά και έναν νεαρό διαρρήκτη που εισβάλλει στα διαμερίσματα και ανακαλύπτει τα μυστικά τους.

Με την ταινία Όμηρος (2005), εμπνευσμένη από το τραγικό περιστατικό λεωφορειοπειρατείας που είχε συγκλονίσει πριν δώδεκα χρόνια, ο σκηνοθέτης κάνει μια πολιτική ταινία στην οποία δεν «μεταφράζει», αλλά προβληματίζεται επάνω στο γεγονός, αναλύοντας με ρεπορταζιακό στυλ την απελπισία ενός ξένου που παλεύει μάταια να νικήσει τα στερεότυπα και τη ρατσιστική μανία των γύρω του.