Eμανουέλ Λοράν: "Θεός του μοντάζ ο Γκοντάρ"

Το ντοκιμαντέρ «2 ή 3 πράγματα που ξέρω για αυτούς»
αποτίει έναν φόρο τιμής στη γαλλική Νouvelle Vague
μέσω της παράθεσης της σχέσης και της καριέρας
δύο εκ των βασικών εκφραστών του εν λόγω κινήματος:
του Ζαν Λικ Γκοντάρ και του Φρανσουά Τρυφώ.
 

Ο σκηνοθέτης Εμανουέλ Λοράν βρέθηκε στην Αθήνα για το 12ο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου και συνομίλησε με τον Γιάννη Τσάκαλο για την ταινία του που ήδη προβάλλεται στον Μικρόκοσμο και την Ταινιοθήκη της Ελλάδας.

Move it: Τι σας ώθησε στην δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ για την σχέση Γκοντάρ-Τρυφώ;

Emmanuel Laurent: Έμαθα και αγάπησα τον κινηματογράφο χάρη στον Τρυφώ αλλά ασχολήθηκα με τον κινηματογράφο λόγω του μοντάζ και αυτό το οφείλω στον Γκοντάρ. Από αυτόν κατάλαβα τι μπορείς να κάνεις με τον μοντάζ, απλά γιατί είναι ο θεός του μοντάζ – κυρίως την δεκαετία του 60’ αφού πραγματικά απελευθέρωσε τον τρόπο που γινόταν μέχρι τότε. Ο κινηματογράφος του Νέου Κύματος ήταν της γενιάς μου – οι ανησυχίες του κινήματος και το μέσο καλύπτουν σε μεγάλο βαθμό τις αναζητήσεις μου.

Move it: Ποιά ήταν η πρόθεση σας πριν ξεκινήσετε και ποιο το αποτέλεσμα;

E.L.: Η αλήθεια είναι ότι ξεκίνησα θέλοντας να φτιάξω ένα φιλμ γενικά για το κινηματογράφο του Νέου Κύματος αλλά στην πορεία κατάλαβα ότι έχουν γίνει αρκετές καλές ταινίες παρόμοιας θεματικής και αποφάσισα να δω μια άλλη οπτική. Έτσι ασχολήθηκα με την ιστορία της σχέσης Γκοντάρ-Τρυφώ. Στην ουσία πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ που ορίστηκε σε μεγάλο βαθμό στο δωμάτιο του μοντάζ. Την είδα και εγώ να παίρνει μια μορφή που δεν μπορούσα να υπολογίσω με ακρίβεια. Αρχικά χρησιμοποιήσαμε το σενάριο του Antoine De Baecque αλλά το αποτέλεσμα δεν ήταν καλό και έτσι αποφασίσαμε να λειτουργήσουμε αντίστροφα: πρώτα βασιστήκαμε στην εικόνα και κατόπιν διαλέξαμε ανάμεσα σε τρεις νέες εκδοχές του σεναρίου.

Move it: Τι θα σήμαινε πιθανή συμμετοχή/ συνεργασία του Γκοντάρ;

E.L.: Θα άλλαζε τα πάντα, θα δολοφονούσε την ταινία εν ψυχρώ. Πρόκειται για εξαιρετικά ιδιότροπο άτομο σε αντίθεση με τον Τρυφώ που ήταν ένα άνθρωπος πολύ συμπαθής και προσιτός. Δεν αλλάζει γνώμη με κανένα τρόπο και επιτίθεται σε όλους. Νομίζω ότι είναι ενδεικτικό ότι το ντοκιμαντέρ παίχθηκε πριν από λίγο καιρό σε ένα φεστιβάλ στην Ελβετία, μόλις πέντε χιλιόμετρα από το σπίτι του και προφανώς δεν πήγε να το δει… Σε κάθε περίπτωση δεν τον προσέγγισα καν αφού θα ήταν και ασυνεπές, από τη στιγμή που δεν ζει ο Τρυφώ για έχουμε την άποψη και των δύο. Πρέπει να σας πω ότι θεωρεί πως ο κινηματογράφος πεθαίνει αφού και αυτός μεγαλώνει και βλέπει το τέλος να πλησιάζει!

Move it: Γνώστες του κινήματος και μη. Σε ποιους απευθύνεται το ντοκιμαντέρ;

E.L.: Θεωρώ ότι η μη γνώστες είναι πιο δεκτικοί καθώς μαθαίνουν ένα κομμάτι της ιστορίας του σινεμά, που πιθανόν δεν γνώριζαν. Οι γνώστες είναι δύσκολο να είναι αντικειμενικοί αφού σε μεγάλο βαθμό είναι χωρισμένοι σε δύο στρατόπεδα. Η πόλωση μεταξύ των υποστηριχτών των δύο ήταν και είναι ανέκαθεν μεγάλη και δύσκολα ταυτίζονται. Είναι αλήθεια ότι ο Γκοντάρ θεωρείται πιο επαναστατικός από τον Τρυφώ που κατηγορήθηκε ότι ενέδωσε στην κλασική φόρμα. Υπάρχει κατά κάποιο τρόπο και μια κόντρα μεταξύ μικροαστικής τάξης και μπουρζουαζίας αφού ο Τρυφώ ήταν γόνος ανθρώπων της εργατικής τάξης και ο Γκοντάρ καταγόταν από ιδιαίτερα μεγαλοαστική οικογένεια.

Move it: Μας δόθηκε η εντύπωση ότι ασχολείστε περισσότερο με αυτά που τους ένωσαν παρά με αυτά που τους οδήγησαν σε ρήξη…

Ε.L.: Φυσικά προτίμησα να ασχοληθώ περισσότερο με την περίοδο της συμμαχίας τους, της φιλίας τους που κράτησε σχεδόν είκοσι χρόνια. Νομίζω ότι η ρήξη φαίνεται με τον καλύτερο τρόπο μέσα από το «παιδί»/ πρωταγωνιστή τους, Ζαν Πιερ Λεο και την αλληλογραφία τους. Ο διχασμός του Λεο νομίζω ότι είναι ιδανικός για να καταλάβουν οι θεατές κάποιες αιτίες της ρήξης αλλά ταυτόχρονα και τους ισχυρούς δεσμούς. Εξάλλου ο αλληλοθαυμασμός τους παρέμενε ισχυρός ακόμα και όταν διαφωνούσαν.