Θεσσαλονίκη 14-Ραμίν Μπαχράνι: "Φοβάμαι ότι όλος ο πολιτισμός θα αντικατασταθεί από χυδαίες selfie"

Δημοσίευση: 6 Νοε. 2014, 11:31

Συνέντευξη Τύπου παραχώρησε στο πλαίσιο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ο Ραμίν Μπαχράνι, από τους πιο αξιόλογους εκπροσώπους του σύγχρονου αμερικανικού ανεξάρτητου κινηματογράφου. Η φετινή διοργάνωση πραγματοποιεί αφιέρωμα στο έργο του δημιουργού, προβάλλοντας μικρού και μεγάλου μήκους ταινίες του.

Τον σκηνοθέτη καλωσόρισε ο διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Δημήτρης Εϊπίδης, σημειώνοντας: «Οι ιστορίες του Μπαχράνι χαρακτηρίζονται από ειλικρίνεια και τόλμη, ενώ οι ήρωές του είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας, που θα μπορούσαν να προέρχονται από οποιαδήποτε γωνιά του πλανήτη. Κυρίως αναδεικνύει ένα σινεμά ρεαλιστικό και βαθιά ανθρώπινο».

Από την πλευρά του, ο Ραμίν Μπαχράνι αναφέρθηκε αρχικά στο βραβείο κοινού που απέσπασε στην Θεσσαλονίκη το 2005 για την ταινία του Άντρας σπρώχνει καρότσι: «Βοήθησε τόσο πολύ αυτή η βράβευση στην προώθηση της καριέρας μου. Ήμουν άφραγκος και άστεγος τότε. Το βραβείο κοινού που μου δόθηκε, μόνο ένα κοινό όπως αυτό της Θεσσαλονίκης μπορούσε να το δώσει σε μία ταινία όπως η δική μου. Πήρα 5.000 ευρώ μαζί με το βραβείο κι αυτό ήταν μεγάλη ευλογία για μένα. Έκανα τα γυρίσματα της επόμενης ταινίας μου, του Chop Shop, εκείνη την εποχή και είχα τρεις φοιτητές για βοηθούς. Έβλεπα για το κάστινγκ 2.000 παιδιά, τα οποία ζούσαν στο δρόμο όπως και ο κεντρικός χαρακτήρας, και δεν ήθελα να καταλάβουν οι φοιτητές μου ότι δεν είχα ούτε χρήματα ούτε σπίτι».

Αναφερόμενος στο εάν έχουν συμβεί μεγάλες αλλαγές στο αμερικανικό ανεξάρτητο σινεμά τα τελευταία χρόνια, ο σκηνοθέτης απάντησε: «Τα πράγματα είναι πάντα δύσκολα. Ο κύριος λόγος για τον οποίο είμαι σε θέση να κάνω ταινίες είναι η ψηφιακή κάμερα. Δεν είναι πλέον δύσκολο να γυρίσεις μία ταινία. Είναι πιο δύσκολο, όμως, να κάνεις μια ταινία που έχει ένα βαθύτερο νόημα, που έχει κάτι διαφορετικό». Σε σχέση με την πολιτική πτυχή των ταινιών του, ο Ραμίν Μπαχράνι είπε: «Σίγουρα μπορούν να ‘’διαβαστούν’’ πολιτικά. Ως προς αυτό, βλέπω και ξαναβλέπω όλες τις ταινίες του Ντέιβιντ Λιντς. Συχνά αναρωτιέμαι τι είναι αυτό που εκείνος κάνει σωστά κι εγώ δεν μπορούσα να το κάνω. Πώς μπορεί να συνδυάσει αυτά τα όνειρα και τους εφιάλτες με την πολιτική;».

Ερωτώμενος για το εάν πιστεύει ότι μπορεί να αλλάξει τις ζωές των ανθρώπων με τις ταινίες του, ο Ραμίν Μπαχράνι επεσήμανε: «Νομίζω πως ναι. Νομίζω ότι η ελπίδα κάθε σκηνοθέτη είναι να κάνει μια ταινία που να έχει αντίκτυπο στο κοινό, για να δημιουργήσει μια αλλαγή, ακόμη κι αν ο ίδιος δεν ξέρει τι ακριβώς είναι. Η ίδια η ταινία συχνά σχετίζεται με την αναζήτηση για κάτι άγνωστο και όχι με την ανάγκη να δώσει κάποιες απαντήσεις. Έχω δει πολλές ταινίες που είχαν αντίκτυπο στη ζωή μου, στο πώς βλέπω τον κόσμο, και το ίδιο συμβαίνει και με τη λογοτεχνία. Σε κάθε περίπτωση νομίζω ότι η καλή τέχνη δημιουργεί αλλαγή».

Στο τέλος της συνέντευξης Τύπου, τέθηκε το ζήτημα της πνευματικότητας στις ταινίες του Ραμίν Μπαχράνι. Ο σκηνοθέτης σχολίασε σχετικά: «Είμαι σε σύγχυση όσον αφορά σε αυτό το θέμα. Η βασική ένταση μεταξύ της ελεύθερης βούλησης και του πεπρωμένου συνδέεται με τις ιδέες της πνευματικότητας και του μυστηρίου. Νομίζω ότι με παρόμοιο τρόπο βλέπω τα πράγματα και στη ζωή μου. Και μιλώντας για επιρροές από την ιρανική κουλτούρα, υπάρχει ένα ποίημα του Ρουμί που λέει: ‘’Είμαι το ραβδί και είσαι η μπάλα. Όπου κι αν σε χτυπήσω πρέπει να πας. Όπου κι αν πας πρέπει να σε ακολουθήσω’’. Από την άποψη αυτή με ενδιαφέρει πολύ το σινεμά του Κισλόφσκι, το μυστήριο στις ταινίες του. Πιστεύω ότι ο Δεκάλογος είναι ένα από τα μεγαλύτερα κινηματογραφικά επιτεύγματα όλων των εποχών».

Ακολούθησε ένα ιδιαιτέρως ενδιαφέρον masterclass και ανοιχτή συζήτηση με τον Ραμίν Μπαχράνι, στην αίθουσα Παύλος Ζάννας. Αρχικά, αναφέρθηκε  στο πώς γεννήθηκε η ιδέα για την ταινία του Άντρας σπρώχνει καρότσι, ο κ. Μπαχράνι διευκρίνισε ότι ήταν το 2001, μετά την 11η όταν ο ίδιος βρισκόταν στο Παρίσι, άφραγκος χωρίς να έχει πού να μείνει, όπως σημείωσε. «Έβλεπα στις ειδήσεις τους βομβαρδισμούς του Μπους στο Αφγανιστάν και προσπαθούσα να σκεφτώ τους Αφγανούς που γνώριζα στη Νέα Υόρκη - όλοι τους πουλούσαν φαγητό σε καροτσάκια. Σκεφτόμουν επίσης και το μύθο του Σίσυφου. Τον Ιανουάριο του 2002 επέστρεψα στις ΗΠΑ, πήγα στο Σημείο Μηδέν και προσπαθούσα να καταλάβω τι έβλεπα μπροστά μου. Μίλησα με πολλούς τέτοιους πωλητές. Κάποιοι νόμιζαν ότι ήμουν πράκτορας της CIA. Όλοι οι άνθρωποι με σκούρο δέρμα ήταν πανικοβλημένοι, όπως επίσης και οι μετανάστες με προσωρινή άδεια. Διάβασα ότι πολλοί κάτοικοι του Μπρούκλιν Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης είχε την ευκαιρία με καταγωγή από το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές χάνονταν, τα ίχνη τους εξαφανίζονταν εντελώς. Πήγα να δω τι γίνεται στην περιοχή και κάποια στιγμή πείνασα και πήγα να φάω κάτι. Εκεί γνώρισα τον μετέπειτα πρωταγωνιστή της ταινίας μου, ο οποίος ήταν ένας τέτοιος πωλητής – και όχι επαγγελματίας ηθοποιός. Αργότερα γίναμε και φίλοι». 

Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, κάθε ταινία προκύπτει από μια διαφορετική αφορμή. Για παράδειγμα, στα 99 σπιτικά η ιδέα γεννήθηκε από τη στεγαστική κρίση στις ΗΠΑ, που ανέτρεψε τα δεδομένα ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων. «Είχα πανικοβληθεί, φοβόμουν ότι κάποιος άλλος σκηνοθέτης θα με προλάβει και θα καταπιαστεί με αυτό το θέμα. Από τις τέσσερις πολιτείες που αντιμετώπιζαν το σοβαρότερο πρόβλημα, αποφάσισα να πάω στη Φλόριντα. Μου πήρε δύο μήνες να αποφασίσω αν θα επικεντρωθώ μόνον σε αυτόν που υφίσταται την έξωση ή και σε αυτόν που την προκαλεί, ο οποίος θυμίζει εκτελεστή που λέει στο θύμα του ‘’ακίνητος’’ και πυροβολεί», εξήγησε ο κ. Μπαχράνι.

«Πόσο σημαντικό είναι να προλάβει ένας σκηνοθέτης να είναι ο πρώτος που ασχολείται με ένα θέμα; Σε αντίθετη περίπτωση χάνει η ταινία τη δυναμική της;» ρωτήθηκε στη συνέχεια ο σκηνοθέτης. «Και ναι και όχι. Για παράδειγμα, το φιλμ Καπότε του Μπένετ Μίλερ - είχαν γίνει κι άλλες ταινίες στο παρελθόν για τον Καπότε, αλλά αυτή ήταν εξαιρετική. Ο Όλιβερ Στόουν τώρα προσπαθεί να κάνει μια ταινία για τον Έντουαρντ Σνόουντεν, ίσως όμως τον προλάβει κάποιος άλλος και του κόψει το δυναμισμό. Είναι σημαντικό για μένα να ξέρω αν κάποιος άλλος ασχολείται την ίδια στιγμή με το ίδιο θέμα. Αν ξέρεις ότι κάνεις κάτι πρωτότυπο, νιώθεις ότι είσαι δυο βήματα μπροστά», εξήγησε ο κ. Μπαχράνι.

Όσο για το ποιος είναι ο αγαπημένος του σκηνοθέτης, ο Ραμίν Μπαχράνι παρατήρησε: «Εκτός των κλασικών, θα έλεγα ο Πoλ Τόμας Άντερσον. Και μπορεί στο Θα χυθεί αίμα να υπάρχει ένα σαρανταπεντάλεπτο που δεν εξυπηρετεί εμφανείς σκοπούς και ο δημιουργός να επαναλαμβάνεται, ωστόσο θεωρώ ότι είναι ο καλύτερος σκηνοθέτης στις ΗΠΑ. Δεν υπάρχει κανένας σαν κι αυτόν, είναι εξαιρετικός, είναι πολύ μπροστά».

Στη συνέχεια, ο κ. Μπαχράνι αναφέρθηκε στην καθοριστική σημασία που έχει το σενάριο στη δημιουργία μιας ταινίας, τονίζοντας τα εξής: «Η δομή είναι το σημαντικότερο πράγμα όσον αφορά στο σενάριο. Στην τέταρτη ταινία μου, το Chop Shop, παρασύρθηκα από τις λεπτομέρειες και έχασα τη δομή. Τώρα γράφω σημειώσεις με τα απολύτως απαραίτητα σε post-it, αυτό με βοηθάει. Τα post-it στον τοίχο μου είναι πολύ πιο σημαντικά από το σενάριο στο χαρτί. Πλέον αφιερώνω όλο και περισσότερο χρόνο στη δομή, δηλαδή στα ‘’θεμέλια’’ της ταινίας, που πρέπει να είναι πολύ γερά αλλιώς θα γκρεμιστεί το σύμπαν που χτίζεις. Με απασχολούν τα πρώτα 30’. Τα υπόλοιπα λύνονται, αλλά αν η αρχή είναι λανθασμένη, δεν μπορείς να λύσεις τα προβλήματα στο τέλος, υποφέρεις στο μοντάζ».

Μιλώντας για το κατά πόσο η ύπαρξη γνωστών ηθοποιών στο καστ βοηθά τη χρηματοδότηση, ο σκηνοθέτης υπογράμμισε ότι αυτό ισχύει, «εκτός αν κάνεις ταινίες όπως το Άβαταρ όπου κινείσαι σε διαφορετική κατεύθυνση και για οικονομία δεν πληρώνεις γνωστούς ηθοποιούς, αλλά επενδύεις στα εφέ». Ο ίδιος πρόσθεσε: «Στις ΗΠΑ σου δίνουν πενήντα μέρες για τα γυρίσματα, αλλιώς ξεπερνάς τον προϋπολογισμό. Εγώ κανονίζω να ολοκληρώνω τα γυρίσματα σε τριάντα μέρες. Είναι σημαντικό να είσαι καλός διαχειριστής του προϋπολογισμού. Αν αρχίζω τις υπερβάσεις ή τις καθυστερήσεις, μπορούν να με αντικαταστήσουν κι αυτό είναι μια απειλή που κρέμεται πάνω από το κεφάλι σου, έχεις ευθύνη απέναντι στον χρηματοδότη. Δεν υπάρχουν χρήματα για τον ανεξάρτητο κινηματογράφο, γι’ αυτό και θες να δημιουργήσεις καλό όνομα για να βρεις τον επόμενο χρηματοδότη».

Αναφορικά με τη χρηματοδότηση, ένας από τους θεατές παρατήρησε ότι η χρηματοδότηση δραματικών φιλμ είναι πολύ πιο εύκολη στην τηλεόραση και ρώτησε τον κ. Μπαχράνι αν θα έκανε κάτι τέτοιο. «Δεν ξέρω ποιο είναι το μέλλον του σινεμά. Σκέφτομαι ολοένα και περισσότερο την τηλεόραση. Αν και έχω να δω από 1998 - όχι γιατί τη θεωρώ κακή, απλώς η συσκευή δεν δουλεύει. Αν λειτουργούσε, θα κολλούσα. Έχω υπόψη μου ιστορίες που δεν μπορούν να χωρέσουν σε μιάμιση ώρα. Θα μπορούσα όχι να κάνω σίριαλ, αλλά μια σειρά 10-12 επεισοδίων. Θα ήθελα να κάνω μια σειρά εποχής», απάντησε ο κ. Μπαχράνι.

Σχετικά με το ρόλο της κριτικής και τη σχέση του με τον σπουδαίο κριτικό κινηματογράφου Ρότζερ Έμπερτ, ο οποίος τον είχε χαρακτηρίσει ως τον «καλύτερο σκηνοθέτη της δεκαετίας» πριν από μερικά χρόνια, ο Ραμίν Μπαχράνι δήλωσε: «Ο Ρότζερ έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στην αρχή της καριέρας μου. Οι περισσότεροι με γνωρίζουν εξαιτίας του. Είναι σημαντικός ο ρόλος των κριτικών και των φεστιβάλ. Σκεφτείτε ότι η ταινία Άντρας σπρώχνει καρότσι απέσπασε εδώ, στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης το 2005, το βραβείο κοινού εντελώς απροσδόκητα, επειδή το κοινό εδώ ήταν εκπαιδευμένο. Είναι πολύ σημαντικό να γράφουν οι κριτικοί ότι υπάρχουν κι άλλες φωνές στον κινηματογράφο. Χωρίς τους καλούς κριτικούς και τα φεστιβάλ, το κοινό δεν θα μάθαινε ποτέ γι’ αυτές τις ταινίες. Κάποιες φορές σκέφτομαι ότι υπάρχει ο φόβος πως όλος ο πολιτισμός θα αντικατασταθεί από χυδαία selfie, πράγμα που προσπαθώ να αποφύγω μέσα από τη δουλειά μου».

 

Πρώτη δημοσίευση: 6 Νοε. 2014, 11:31
Ενημέρωση: 6 Νοε. 2014, 11:31

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

Damsel

Damsel

Θα το βρείτε: Netflix

Σύνοψη: Η γλυκιά κόρη ενός βασιλιά ετοιμάζεται για προξενιό με πλούσια φαμίλια για να...
1 ημέρα

BOX OFFICE

Ταινία
4ημέρο
Tanweer
43250
Film Group
13175
Tanweer
12142
Tanweer
4254
Tanweer
2372
Baghead, από την Spentzos Baghead, από την Spentzos