Almost Famous: ¡Que Viva Mexico! του Sergei Eisenstein

“’Ten Days That Shook The World’ by Eisenstein.
I went to see it, and I was so impressed with this film,
so impressed with what cinema could do”.
Francis Ford Coppola

¡Que Viva Mexico!: Το κατηγορώ του Sergei Eisenstein  

Το σημαντικότερο project του κορυφαίου Sergei Eisenstein, αφιερωμένο στο Μεξικανικό λαό, και με ξεκάθαρο σύνθημα «Γη και Ελευθερία», δεν ολοκληρώθηκε ποτέ από τον ίδιο. Ξεκίνησε σαν ταξιδιωτικό ντοκυμανταίρ, που έπειτα από ένα μαραθώνιο βουβών γυρισμάτων, μετουσιώθηκε σε καταπέλτης του πολιτικού συστήματος στο Μεξικό του 1931 και της καταπίεσης που υφίσταντο οι Μάγια από τους Ισπανούς κονκισταδόρες. Κύρια θεματική της -κατά βάση ντοκυμανταιρίστικης αισθητικής- ταινίας αποτελεί η καταπίεση των προλετάριων από τους μεγαλογαιοκτήμονες και ο αγώνας των Πάντσο Βίλα και Εμιλιάνο Ζαπάτα για κοινωνική δικαιοσύνη.  

Βασικοί χρηματοδότες του project ήταν ο συγγραφέας Upton Sinclair ,η σύζυγός του Mary Craig και λιγοστοί φίλοι τους, ενώ στη συγγραφή του σεναρίου συνέβαλαν οι Grigori Alexandrov και Eduard Tisse. Η οικονομική κρίση της εποχής, ωστόσο, ανάγκασε τον Sinclair να εγκαταλείψει την προσπάθεια το 1932, με αποτέλεσμα να ολοκληρωθούν πέντε από τα έξι συνολικά επεισόδια (Conquest, Sandunga, Fiesta, Maguey, και Epilogue). Την ίδια στιγμή ο Stalin απαιτούσε την επιστροφή του Eisenstein στην Σοβετική Ένωση, πράγμα που συνέβη, αφού ο σκηνοθέτης έλαβε το λόγο του Sinclair ότι θα του έστελνε τα αρνητικά στη Μόσχα, προκειμένου να ολοκληρωθεί η ταινία. Όπως ήταν φυσικό, το Σταλινικό καθεστώς δεν επέτρεψε ποτέ στον Sinclair να τα στείλει και ούτε στον Eisenstein να επιστρέψει στις Η.Π.Α. Ο Sinclair, παρέδωσε τελικά το υλικό στο ΜοΜΑ τη δεκαετία του ’50, απ’ όπου και στη συνέχεια επεστράφη στον μόνο επιζώντα του Project, Alexandrov. Ο Grigori, με τη σειρά του, ακολουθώντας τις οδηγίες του μέντορά του, μοντάρισε όλο το υλικό και κατάφερε να «ολοκληρώσει» κατά τρόπον τινά την ταινία, η οποία κυκλοφόρησε εν τέλει το 1979, ωστόσο «λειψή», αφού ουσιαστικά, έλειπε το πέμπτο επεισόδιο «Soldadera», που αποτελούσε την κορύφωση της ταινίας με την Μεξικανική επανάσταση και το δριμύ κατηγορώ στο πολιτικό status quo.

Σύμφωνα με τους ιστορικούς του κινηματογράφου, το ¡Que Viva Mexico! αποτελεί το σημαντικότερο έργο του Σοβετικού σκηνοθέτη, ενώ έχει χαρακτηριστεί ως «το σημαντικότερο πλάνο ταινίας και η μεγαλύτερη προσωπική του τραγωδία». Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι από το υλικό του Eisenstein , κυκλοφόρησαν ακόμη τα εξής έργα: Thunder Over Mexico (1933), Eisenstein in Mexico (1933), Death Day (1934) και Time In the Sun (1940).

Ειρήνη Κατσάρα