16o ΦΝΘ: "Θέλαμε να αποδώσουμε την δικαιοσύνη που έλειπε από το Argo"

Το εξαιρετικά ενδιαφέρον φιλμ Our Man in Tehran προβλήθηκε για πρώτη φορά στην Ευρώπη στο φετινό Φεστιβάλ Ντοκυμαντέρ Θεσσαλονίκης.

Πολλοί το έχουν θεωρήσει μία απάντηση στο Αrgo του Μπεν Άφλεκ, το οποίο αναφέρεται στην υπόθεση του 1979, όπου η Ιρανική επάνασταση βρήκε σύμμαχο τον Καναδά, με τον Πρέσβη Ken Taylor να έχει φυγαδεύσει, σε συνεργασία με τις Η.Π.Α. 6 Ιρανούς διπλωμάτες της Πρεσβείας των ΗΠΑ,  όπου είχε εισβάλει ο Αμερικανικός στρατός.

Μιλώντας με τον έναν από τους δύο σκηνοθέτες του Drew Taylor και το μέλος της εκτέλεσης παραγωγής, την εντυπωσιακή και πρώην Μiss Universe (!) Εlena Semikina, αντιλαμβάνεται κανείς ότι τόσο οι προθέσεις όσο και το περιεχόμενο του Our Man Ιn Tehran αφορούν πολλά περισσότερα. Μία ιστορία που χρόνια τώρα αναζητούσε τη δικαίωση των ανθρώπων που την έγραψαν βρίσκει φωνή σε αυτό το φιλμ, και οι ενθουσιώδεις και με ευαισθησίες δημιουργοί μας μιλήσαν, αποκλειστικά, για τα παραλειπόμενά του. 

Σχετικά με τη συνεργασία με τον άλλο σκηνοθέτη  του φιλμ Larry Weinstein

H συνεργασία μας ήταν υπέροχη. Ο Larry είναι στο χώρο εδώ και αρκετό καιρό, έχει κάνει 30 ταινίες και μία πραγματικά επιτυχημένη καριέρα. Ο Larry εξέφρασε το ενδιαφέρον του για την ιστορία, η οποία ήταν πολύ σημαντικό για μας να αποδοθεί στο φιλμ με δικαιοσύνη και γι αυτό και αλλάξαμε εταιρία παραγωγής καταλήγοντας κοντά του. Πέρασα πολύ καλά δουλεύοντας μαζί του γιατί με άφησε να εξερευνήσω το αντικείμενο αλλά ήταν πάντα στα γυρίσματα για να είναι σίγουρος ότι δε συνέβαινε κάτι τρομερό. Πιστεύω ότι ήταν ο,τι καλύτερο για μας να έχουμε την ευκαιρία να μάθουμε από κάποιον που ήταν τόσο επιτυχημένος. Όσο τα πράγματα προχωρούσαν γινόταν όλο και πιο συνεργάσιμος, ενώ στην αρχή ήταν κυριαρχικός με πολλούς τρόπους. Εγώ έκανα πολλές συνεντεύξεις και είχα ανησυχία σχετικά με την ιστορία, γι αυτό και έκανα εκτεταμένη έρευνα, αλλά ο Larry από την πλευρά του κινηματογραφιστή φρόντιζε τις τεχνικές πλευρές, ενώ ενημερωνόταν για τις πληροφορίες στην ιστορία.

Σχετικά με την πρόκληση να ολοκληρωθεί η ταινία.

Τα καταφέραμε αρκετά γρήγορα σε σχέση με την προθεσμία που είχαμε. Πιστεύω ότι το πιο δύσκολο είναι να έχεις πρόσβαση σε όλα αυτά τα αρχεία πηγών, αυτό παίρνει πολύ χρόνο. Είχαμε παραπάνω από 200 ώρες υλικού το οποίο είδαμε, δε θέλαμε να έχουμε καμία αναπαράσταση, αλλά και 100 ώρες συνεντεύξεων, είναι πάρα πολύ υλικό, το οποίο είναι καλό να μην το βλέπεις όλο μαζί. Επίσης όλη η γραφειοκρατία μας έτρωγε πολύ χρόνο. Ήταν κάπως δύσκολο αλλά πήγε πολύ καλά. Θέλαμε να πάρουμε απαντήσεις.

Για τη σύνδεση του φιλμ με την ταινία Argo και το πώς επηρέασε το χρόνο ολοκλήρωσης του Our Man in Tehran.

Το φιλμ Argo ήταν σημαντικό για μας. Δεν ήταν όμως πρόθεσή μας η δική μας ταινία να είναι μία απάντηση σε αυτό. Αρχίσαμε το prοject αρκετά πριν εκείνο βγει στις αίθουσες. Έτσι, για μας ήταν πολύ σημαντικό να απαντήσουμε όλες αυτές τις ερωτήσεις που γίνονταν γι' αυτή τη σύνδεση. Έπειτα, το χρονοδιάγραμμα έγινε ακόμα πιο σημαντικό για μας, γιατί θέλαμε να βγει το φιλμ όσο το δυνατό πιο κοντά χρονικά στο Argo. Καταλήξαμε να κάνουμε πρεμιέρα στην Tribeca ένα χρόνο μετά από την προβολή του. Στο ίδιο φεστιβάλ, ένα χρόνο μετά. Αυτή ήταν και η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσαμε κατά τη διάρκεια της δημιουργίας της ταινίας. Να πετύχουμε αυτό το στόχο σχετικά με το χρονοδιάγραμμα. Ξενυχτήσαμε, είχαμε στιγμές έντασης, αλλά τα καταφέραμε. 

Για το πώς το φιλμ διακαιώνει όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.

Είναι το πιο σημαντικό αυτή η δικαίωση. Όλος ο τρόπος με τον οποίο αντέδρασε ο Jimmy Carter ήταν απίστευτος. Φάνηκε να τον ευχαριστεί ο τρόπος που σκιαγραφήθηκε όλο αυτό στο φιλμ, αφού μας έγραψε ευχαριστήρια επιστολή. Το πολύ σημαντικό που θέλαμε να δείξουμε είναι ότι δεχόταν πίεση να στείλει στρατό και εδώ έρχεται το ερώτημα: Ποιά είναι η κατάλληλη απώλεια σε καταστάσεις σαν κι αυτή, στέλνεις στρατό, θα προκληθεί ζημιά. Αν χάσεις δύο ομήρους, ίσως δύο ομήρους, 15 από τους Ιρανούς φύλακες, αλλά οι άλλοι θα βγουν έξω. Είναι αυτό εντάξει; Μήπως το 50-50 είναι πιο σωστός αριθμός; Επειδή στο μυαλό του είπε τους θέλω όλους έξω ζωντανούς, και προσπάθησε να πάρει το χρόνο του και να βγάλει τους ομήρους έξω μέσω της διπλωματίας και των διαπραγματεύσεων, ακόμα κι αν περιτριγυριζόταν από θυμωμένους αμερικανούς που θέλαν δικαιοσύνη κατά κάποιο τρόπο.

Δοκίμασε μία μικρή αποστολή, μήπως και καταφέρει να τους κάνει να δραπετεύσουν, αλλά αυτό που έκανε ήταν ακριβώς αυτό που είπε, έβαλε το καλό των ομήρων πάνω από την προεδρία του.  Το πλήρωσε γιατί έχασε την προεδρία στις επόμενες εκλογές. Αλλά όταν γυρνάς πίσω και το βλέπεις και μιλάς με τους ανθρώπους δικαιώνεσαι. Ο Σύμβουλος Ασφαλείας θα είναι ο πρώτος που θα σου πει ότι ο Jimmy Carter έχασε τις εκλογές αλλά έβγαλε όλους τους ομήρους ζωντανούς έξω.  Και αν κάποιος άλλος πρόεδρος δικαιοδοτούνταν, προφανώς η επιχείρηση θα ήταν πολύ πιο σύντομη, θα ενεργούσε σαν cowboy πατώντας τη σκανδάλη σε μία στρατιωτική αποστολή. Ναι, υπήρξαν απώλειες, ναι, τους πήρε 444 μέρες να μεταφερθούν σπίτι τους, αλλά όλοι επέστρεψαν στο σπίτι τους. Είναι μία υπέροχη ιστορία.

Σχετικά με τις αντιδράσεις στις προβολές του φιλμ.

Πραγματικά ανησυχούσαμε για την υποδοχή που επεφύλασσαν οι Ιρανοί στο φιλμ. Όμως μας είπαν ότι η ταινία δείχνει ακριβώς αυτό που έγινε. Ο Joe Belanger, ένας διακεκριμένος Ιρανος δημοσιογράφος ήρθε στην πρεμιέρα μας στο Τορόντο, γνωρίζαμε ότι ήταν εκεί και μας έκανε διάφορες ερωτήσεις μετά. Είχαμε αγωνία για το αν κατά την άποψή του έχουμε καταλάβει καλά τα γεγονότα και αν τα παρουσιάζουμε με τον κατάλληλο τρόπο, ήταν μία πολύ έντονη στιγμή για μας. Μετά, μιλούσε για το φιλμ και ακουγόταν ικανοποιημένος, λέγοντας ότι το  Our Man in Tehran ήταν το τέλειο αντίδοτο στη μειωτική μυθοπλασία του Argo. Ουσιαστικά αναφερόταν στο γεγονός ότι στο Argo οι Ιρανοί παρουσιάζονταν συλλογικά σαν οι κακοί, δε φαινόταν η αντίθεση με όλο αυτό που συνέβαινε στους δρόμους, υπήρχε ένα εξαθλιωμένο πλήθος και πιστεύω ότι ήταν ανανεωτικό κατά κάποιον τρόπο για εκείνον να βλέπει αυτό που κάναμε. Το ένα τρίτο της ταινίας στην αρχή προσπαθούσε να βάλει τα πράγματα στη θέση του και να δείξει ακριβώς ποιά ήταν η κατάσταση.

Για τις προκλησεις που αντιμετώπισαν κατά τη δημιουργία του φιλμ.

Πέρα από το πιεστικό χρονοδιάγραμμα προκειμένου το φιλμ να βγει στο Τορόντο ακριβώς ένα χρόνο μετά το Argo, μία πρόκληση ήταν το γεγονός ότι ο Ben Affleck μας ζήτησε να γίνει ο αφηγητής του ντοκυμαντέρ. Όμως εμείς δε θέλαμε να έχουμε αφήγηση στο φιλμ και απλώς του είπαμε όχι. Το να έχεις αφήγηση είναι πραγματικά σαν οι δημιουργοί να προβάλλουν τις δικές τους απόψεις στο κοινό και σε αυτό το φιλμ ήταν πάρα πολύ σημαντικό να ειπωθεί η ιστορία αντικειμενικά. Ήταν λοιπόν ενάντια στις προθέσεις μας να έχουμε αφήγηση. Επίσης, πιστεύω πως θα υπάρχουν ορισμένοι λίγοι άνθρωποι, τουλάχιστον ορισμένοι Καναδοί, που με έναν τρόπο προσβλήθηκαν από το Argo, οι οποίοι μπορεί να εξέφραζαν δυσαρέσκεια, ποτέ δεν ξέρεις.

Για το μελλοντικό ταξίδι του Our Man ΙnTehran

Αυτή είναι η ευρωπαϊκή μας πρεμιερα, και ελπίζουμε να έχουμε την ευκαιρία να δείξουμε το φιλμ μας και στη Ευρώπη. Είμαστε πολύ ενθουσιασμένοι που είμαστε εδώ, είναι ένα υπέροχο σημείο για την πρεμιέρα μας. Δεν έχουμε ξαναέρθει στη Θεσσαλονίκη και θα είναι και μία ευκαιρία να ανακαλύψουμε την περιοχή. Υπάρχουν και άλλα ωραία φεστιβάλ στην Ευρώπη και θα επιστρέψουμε για την πρεμιέρα μας στις ΗΠΑ τον Απρίλη στο Full Frame Documentary Film Festival στο Fletcher Hall Carolina Theatre στην Νότια Καρολίνα.

Εύη Αβδελίδου