Terraferma

Η αποκάλυψη της ανθρώπινης αδυναμίας

Κάτι παραπάνω από επίκαιρο, το Terraferma συνδέει έννοιες-κλειδιά της εποχής, όπως η οικονομική κατάρρευση του μικρού τόπου, η συνδιαλλαγή με το διαφορετικό- είτε είναι λαθρομετανάστες, ή απλά ομοεθνείς αλλά από άλλη πάστα.

Πιστό στην αισθητική των ιταλικών μεσογειακών ταινιών των ΄90 (π.χ. Mediterraneo, Respiro-και αυτό του Emanuele Trianese), το φιλμ αποπνέει νοσταλγία για τη συγκεκριμένη δεκαετία, σαν ο χρόνος να έχει σταματήσει για το σκηνοθέτη κάπου εκεί. Ο κίνδυνος για έλλειψη των προς το ζην χτυπά την πόρτα των κατοίκων μιας μικρής κοινωνίας σε εμφανή ύφεση και ταυτόχρονα μπαίνουν οι αβοήθητοι ξένοι. Είναι στο βάθος το ίδιο αδύναμοι και αυτό είναι που προκαλεί στους αυτόχθονες το μεγαλύτερο θυμό. Και ας μην έχουν κάνει τίποτα οι άλλοι για να τον αξίζουν.

Η απεικόνιση της σικελικής γης, ειδικά μέσα από κάποια σχεδόν μαγικά πλάνα, αγκαλιάζει και καθησυχάζει ζεστά την άβολη αίσθηση που προκαλεί η αποκάλυψη της ανθρώπινης αδυναμίας. Η θέρμη βοηθά τα δάκρυα και τις πληγές να στεγνώνουν. Μπροστά σε πλάσματα αδύναμα και απρόσκλητα, δημιουργείται, φαινομενικά, το πιο στέρεο έδαφος για να προβάλλουν οι κάτοικοι το δικό τους αίσθημα ανημποριάς και έλλειψης. Οι μετανάστες μετατρέπονται σε ενδιάμεσους τόπους προβολής συμπλεγμάτων και ελλείψεων. Αυτό που αισθάνεται ότι υπάρχει μέσα τους φαίνεται λιγότερο απειλητικό να το αποδώσεις στον απέναντι.

Αιχμηρή η αντιπαραβολή με την παρέα Ιταλών-μοντέρνων πρωτευουσιάνων, η οποίοι για τον πρωταγωνιστή μας γίνονται, λόγω ανθρώπινης ποιότητας, αληθινά ξένοι. Γιατί εν τέλει πρόκειται για μια ιστορία ενός νεαρού άντρα που τολμά μια υπέρβαση. Μέσα από την ανατομία της σχέσης του με τη μητέρα του, μπαίνουμε μαζί του σε μια βάρκα και παρακολουθούμε την προσωπική του φυγή. Από τη μεσογειακή οιδιποδειακή καθήλωση και στιγμές συγχώνευση με τη μητρική φιγούρα, από την προκατάληψη και το φόβο. Καύσιμο η σχέση του άντρα με το ανοίκειο που εκπέμπουν οι φυγάδες και αρχική σπίθα η γέννηση μιας ζωής στη στέγη του που του υπενθυμίζει πως η ζωή προχωρά πέρα από τους τέσσερεις τοίχους.

Πάνω απ’ όλα μια προσωπική ιστορία ενηλικίωσης

Εύη Αβδελίδου