Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 2021: Κινηματογραφική βιομηχανία και βιωσιμότητα

Με μεγάλο ενδιαφέρον πραγματοποιήθηκε η διαδικτυακή συζήτηση των Agora Talks, με θέμα «πώς μπορούμε να διευκολύνουμε τη μετατροπή της κινηματογραφικής βιομηχανίας σε μια βιωσιμότητα που αξίζει τον κινηματογράφο;». Οι ομιλητές στη συζήτηση ήταν οι Nicole Gerhards, παραγωγός Nico Films και η Anika Kruse, Green Consultant & Transformation Manager, ενώ τον συντονισμό ανέλαβε η Έμμα Δοξιάδη, σκηνοθέτις και ιδρύτρια του filmsos.

ΣΧΕΤΙΚΑΗ Ελίνα Ψύκου και τα "Αδέσποτα κορμιά" της

Τη συζήτηση άνοιξε με μια σύντομη εισαγωγή η κ. Δοξιαδη: «Σήμερα θα μιλήσουμε για το πώς μοιάζει η περιβαλλοντική βιωσιμότητα στον κινηματογράφο, γιατί έχει σημασία και ελπίζω στο τέλος της συζήτησης να έχουμε περισσότερη γνώση για το συγκεκριμένο ζήτημα και για επιμέρους πρακτικές που βοηθούν αυτό τον σκοπό. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν σκεφτεί τη συσχέτιση μεταξύ των ταινιών και του περιβάλλοντος. Αρχικά, πρέπει να πούμε ότι η κλιματική κρίση μάς αφορά όλους και βρισκόμαστε σε μια εποχή όπου υπάρχει μεγάλη πίεση να αλλάξει η κοινωνία μας, σε πάρα πολλά επίπεδα. Βλέπουμε ήδη σε πολλές βιομηχανίες που σχετίζονται με την τέχνη να ασχολούνται με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και την κλιματική αλλαγή να εισχωρεί στη συζήτηση. Η βιομηχανία του κινηματογράφου έχει αρχίσει να λειτουργεί με όρους περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και είναι ώρα το ίδιο να κάνει και ο ελληνικός κινηματογράφος».

Η κυρίως συζήτηση ξεκίνησε με την Anika Kruse να παίρνει τον λόγο, για να αναλύσει τις παρούσες συνθήκες όσον αφορά τη σχέση του περιβάλλοντος και του κινηματογράφου. «Οι συνήθεις πρακτικές για τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος είναι η συντήρηση των καυσίμων και της ενέργειας, η αποφυγή τοξινών και ρύπανσης, η αποθήκευση νερού, η μείωση πλαστικών, η αποφυγή παραγωγής αποβλήτων, η συλλογή και ανάλυση δεδομένων, η χρήση υπολογιστικού μετρητή διοξειδίου και η επικοινωνία σωστών μεθόδων στους γύρω μας, εξήγησε η ομιλήτρια και προχώρησε στην ανάλυση του ψυχολογικού φαινομένου της «ακούσιας τύφλωσης» που δικαιολογεί την αδυναμία των ανθρώπων να συλλάβουν το μέγεθος του προβλήματος: «Το φαινόμενο της ακούσιας τύφλωσης μπορεί να μας επηρεάσει όλους, ακόμη και αν είμαστε χαλαροί. Βασιζόμαστε πάνω στις εμπειρίες μας, όσον αφορά την πολιτική και φυσικά την κλιματική αλλαγή και τις αλλαγές για το παρόν και το μέλλον μας. Η “αντιληπτική τύφλωση” είναι όταν ένα άτομο δεν καταφέρνει να αντιληφθεί μία αναπάντεχη διέγερση γιατί δεν είναι αρκετά παρατηρητικός. Η ποιότητα της επεξεργασίας βασίζεται στην αντιληπτική ικανότητα του καθενός, από τη στιγμή που η προσοχή δεν είναι ανεξάντλητη και χάνουμε πολλά πράγματα. Η επιστήμη της ψυχολογίας αναλύει αυτά τα φαινόμενα, τα οποία μας αποτρέπουν από το να σκεφτόμαστε προσαρμοστικά. Ας ονομάσουμε αυτό το φαινόμενο “υπερφόρτωση εγκεφάλου”. Ειδικά όταν έχουμε πολλά στο μυαλό μας ή πρέπει να κάνουμε πολλά πράγματα ταυτοχρόνως», εξήγησε.

Αμέσως μετά πήρε τον λόγο Nicole Gerhards, η οποία εξήγησε ενδελεχώς κάποιες περιβαλλοντικές πρακτικές που εφαρμόζονται στον κινηματογράφο. «Η κλιματική αλλαγή έχει φτάσει στην Ευρώπη, στη Γερμανία, στην Ελλάδα και μας επηρεάζει όλους, ψυχικά και σωματικά. Υπάρχουν όμως πολλά που μπορούμε να κάνουμε και αυτό μπορεί να μας κάνει νιώσουμε καλύτερα. Ο κινηματόγραφος και η παραγωγή ταινιών συνολικά έχει μεγάλο οικολογικό αποτύπωμα. Ως κινηματογράφιστρια και παραγωγός, αποφασίσαμε το 2019 ότι πρέπει να σκεφτούμε πώς θα κάνουμε έναν περιβαλλοντικά βιώσιμο κινηματογράφο. Υπογράψαμε την “Πράσινη Δέσμευση”, δεσμευτήκαμε ότι θα παράγουμε ταινίες με το μικρότερο δυνατό οικολογικό αποτύπωμα. Το 2019 περίπου 50 εταιρίες παραγωγής, οι οποίες έχουν αυξηθεί μέχρι σήμερα σε περίπου 60, υπέγραψαν τη δέσμευση και από τότε προσπαθούμε να επικοινωνήσουμε το μήνυμά μας σε όλο τον κόσμο», τόνισε.

«Μας πήρε περίπου 3-4 μήνες για φτιάξουμε αυτή τη Δέσμευση, ενώ προηγήθηκε πολλή συζήτηση γύρω από αυτή. Εκτενείς συζητήσεις έγιναν και με την Ένωση Παραγωγών και καταλάβαμε ότι κάποιες φορές οι άνθρωποι φοβούνται ότι θα τους απαγορεύσεις κάποια πράγματα. Οπότε είναι πολύ σημαντικό να έχεις πολλή υπομονή σε αυτές τις συζητήσεις και απαραίτητο οι σκηνοθέτες, οι παραγωγοί και οι πρωταγωνιστές να αποτελούν παραδείγματα προς μίμηση σε αυτή την προσπάθεια να κινητοποιηθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι. Πάντα πρέπει να βρίσκεις συνοδοιπόρους και να γίνεται ομαδική προσπάθεια», σημείωσε η κ. Gerhards και αναφέρθηκε σε συγκεκριμένα μέτρα που αφορούν την Πράσινη Δέσμευση: «Είχαμε διάφορα μέτρα, για τη μετακίνηση, την τεχνολογία, τη διαμονή, την τροφοδοσία, τα απόβλητα και την αποφυγή κατανάλωσης πλαστικών».

Τον λόγο πήρε στη συνέχεια η κ. Kruse για να εξηγήσει κάποια μέτρα. «Όσον αφορά τις μετακινήσεις, κανείς από την παραγωγή δεν έπαιρνε αεροπλάνο, εκτός αν η μεταφορά με τρένο διαρκούσε πάνω από 6 ώρες, ενώ όλες μας οι μεταφορές γινόταν με τη μικρότερη περιβαλλοντική επιβάρυνση, με υπολογισμένες τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα», για να συνεχίσει η κ. Gerhards: «Κάναμε πολλές συζητήσεις γιατί υπήρχε ο φόβος ότι κάποιοι ηθοποιοί δεν θα ήθελαν να πετάξουν με αεροπλάνα ή δεν θα ήθελαν να πάρουν τρένο. Όμως, τα τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει πολλά στο μυαλό των ανθρώπων».

«Για τη μετακίνηση με τρένο, είναι απαραίτητο να κάνεις τον προγραμματισμό από πριν, να διαλέξεις τόπο διαμονής όσο πιο κοντά γίνεται στην τοποθεσία παραγωγής, να δώσεις πληροφορίες για τα δρομολόγια και τους ποδηλατόδρομους, να ελέγξεις την ενεργειακή αυτάρκεια στα οχήματα και  να αναλάβεις τη συνεχή φροντίδα τους» εξήγησε η κ. Kruse, δίνοντας τον λόγο στη συνομιλήτριά της: «Όσον αφορά την τεχνολογία και την ενέργεια, προσπαθήσαμε να χρησιμοποιούμε περιβαλλοντικά φιλική τεχνολογία και υλικά, όπως ανανεώσιμο ηλεκτρισμό (LED λάμπες, επαναφορτιζόμενες μπαταρίες, υβριδικές οθόνες και άλλα υλικά), χρήση προϊόντων από ανακυκλώσιμα υλικά και όλα αυτά τα απαιτούσαμε από τους προμηθευτές που συνεργαζόμαστε και τους ανθρώπους που διαλέγαμε για τη διαμονή μας. Δεν ήταν εύκολο, ούτε στη Γερμανία, ούτε σε άλλες χώρες της Ευρώπης, αλλά όσο περισσότερο πιέζουμε τον κόσμο γύρω μας, τόσο πιο κοντά φτάνουμε στον στόχο μας».

Όσον αφορά τη διαμονή, προτιμήθηκαν τα καταλύματα που διέθεταν κάποια περιβαλλοντική διαπίστευση, ενώ και η τροφοδοσία ήταν μέρος της Πράσινης Δέσμευσης. «Η παραγωγή παρείχε γεύματα με εποχικές τροφές και, συνήθως, με οργανικά προϊόντα, ενώ μειώσαμε την κατανάλωση γαλακτοκομικών και κρέατος, σε περίπου μία φορά την εβδομάδα. Όλα αυτά έγιναν φυσικά σε συνεννόηση με την ομάδα παραγωγής, καθώς προωθήθηκαν όλα τα οφέλη μιας τέτοιας διατροφής. Φυσικά, προσπαθήσαμε να μη χρησιμοποιήσουμε κανένα πλαστικό μπουκάλι ή άλλο πλαστικό προϊόν. Επίσης, ακόμη και η προσπάθεια να διαχωριστούν τα ανακυκλώσιμα υλικά από τα απόβλητα και τα σκουπίδια, είναι μια πάρα πολύ σημαντική διαδικασία», τόνισαν οι ομιλήτριες, προσθέτοντας ότι υπάρχει και ένας «πράσινος σύμβουλος» (Green Consultant) σε όλη την πορεία του εγχειρήματος.

«Η δουλειά μου ως Green Consultant είναι να αναλύω όλο τον προγραμματισμό και να προσπαθώ να μειώσω την οικολογική επίπτωσή του. Είναι σημαντικό να προχωρήσει η εκπαίδευση των συμμετεχόντων, αλλά και η κινητοποίησή τους. Όλα προγραμματίζονται εκ των προτέρων στους τομείς που αναφέραμε νωρίτερα για την ομάδα, αλλά και τους συνεργάτες μας. Στο τέλος, υπάρχουν αναφορές για μελλοντική χρήση», δήλωσε η κ. Kruse.