Πανόραμα 2022: "Ariaferma" - Κριτική

Σύνοψη: Ένα απομακρυσμένο σωφρονιστικό ίδρυμα στην Ιταλία ετοιμάζεται να σταματήσει την λειτουργία του, μεταφέροντας όλους τους κρατουμένους. Λόγω ενός προβλήματος διοικητικού χαρακτήρα, μια ομάδα κρατουμένων πρέπει να παραμείνει στο ίδρυμα προσωρινά, μαζί με μερικούς φύλακες για να επιβλέπουν την κατάσταση. Σταδιακά, οι ισορροπίες μεταξύ των αντίπαλων στρατοπέδων αλλάζουν και η επιβεβλημένη κοινή συνθήκη τους καλεί σε επαναπροσδιορισμό.

ΣΧΕΤΙΚΑ36o Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου: Τα βραβεία

Άποψη: Ο κινηματογράφος αγαπά τον εγκλεισμό, χτίζοντας επάνω στις θεματικές του λιγότερο ή περισσότερο δραματικές, τρομακτικές ή φιλοσοφικές, ζοφερές ή λυτρωτικές αφηγήσεις. Το “Inner Cage” (“Ariaferma”) αποτελεί μια ήσυχη προσπάθεια, ένα ευρωπαϊκό δράμα φυλακής και χαρακτήρων, που παρατηρεί και ισορροπεί εντέχνως επάνω στην ανισορροπία των κοινωνικών και επαγγελματικών ρόλων.

Μια κοινή συνθήκη απομόνωσης και προκλήσεων γίνεται η βάση για την εξέλιξη της αφήγησης, που χτίζεται με ήρεμο, βραδυφλεγή τρόπο και μια γειωμένη, οργανική, τρυφερή ανά σημεία παρατήρηση. Τα συνεχή κοντινά στα πρόσωπα, με τα οποία δουλεύει στο μεγαλύτερο μέρος, οικοδομούν μια υπόκωφη ένταση και αγωνία που παίζει με τις προσδοκίες μας για το τι μπορεί να συμβεί,  αλλά ο σκηνοθέτης Leonardo di Costanzo έχει άλλα σχέδια.

Η ιδρυματοποίηση και ο σωφρονισμός ως θεματικές διαθέτουν από μόνες τους την δυναμική να καθηλώσουν και η πολλαπλή διερεύνησή τους αποτελεί χρόνια κινηματογραφική ενασχόληση. Εδώ ο σκηνοθέτης τις αντιμετωπίζει αποφεύγοντας ως επί το πλείστον τις μανιέρες και την καταιγιστική δράση, δίνοντας έμφαση στην διερεύνηση των ρόλων και τους εκάστοτε χαρακτήρες στο παρόν. Έχει ενδιαφέρον το ότι δεν μας αφήνει να γνωρίσουμε πολλά για τους πρωταγωνιστές, δεν πατά στο κλασικό «πώς έφτασες εδώ» ούτε για τους φύλακες ούτε για τους κρατουμένους, αφήνοντάς μας να εστιάσουμε σε αυτό που συμβαίνει στο τώρα.

Το σκηνικό είναι εντυπωσιακό, με ένα τεράστιο, λαβυρινθώδες, σχεδόν ερειπωμένο κτίσμα να συμμετέχει καθοριστικά στις επιδράσεις, και ο συνήθης κινηματογραφιστής του Sorrentino Luca Bigazzi έχει κάνει ακόμα μια εξαιρετική δουλειά. Το σύνολο των ηθοποιών είναι άριστο, με τα δυνατά χαρτιά Toni Servillo (“Loro”, “La grande bellezza”) και Silvio Orlando (“The young pope”,“Il caimano”) να παίζουν ουσιαστικά με το βλέμμα ενώ η μουσική επένδυση, αν και ανά σημεία υπερβάλει, περιέχει και ευχάριστες ελληνικές εκπλήξεις.

Συνοπτικά, η προσγειωμένη και ήπια προσέγγιση των θεματικών δεν πετυχαίνει κάποιου είδους κορύφωση και στερεί συνολικά από την δυναμική του “Inner Cage”.

Ωστόσο, ο σκηνοθέτης θέλει να μας καταστήσει μέρος της συνθήκης και να προβληματίσει με τις κατάλληλες προεκτάσεις, χωρίς όμως να κάνει θόρυβο. Και το καταφέρνει με μια ενδιαφέρουσα, ανεπιτήδευτη απλότητα και μια ρεαλιστική αλλά συγκινητικά ανθρώπινη ματιά σ’ ένα είδος που μας έχει χαρίσει μεγάλες δόσεις αμοραλιστικής σκληρότητας.

Εδώ όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για το φετινό Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου