Η καταγωγή των Σάμι

Σύνοψη: Η Χριστίνα είναι μία ηλικιωμένη γυναίκα που ζει στην Σουηδία και διστάζει να πάει στην κηδεία της αδερφής της. Όταν τελικά πείθεται να πάει, ξυπνούν όλες οι μνήμες που είχε προσπαθήσει να αποβάλλει. Αναπολεί όταν ήταν παιδιά την δεκαετία του ’30 και όλον τον ρατσισμό που υπέστησαν ως μέλη της φυλής των Σάμι (Λάπωνες). Η 14χρονη τότε Έλε Μάργια, όπως είναι το πραγματικό της όνομα, θέλει να ξεφύγει τόσο από την οικογένεια της που εκτρέφει ταράνδους, όσο και από τον αποκλεισμό που της επιφέρει η καταγωγή της. Για να γίνει όμως μία Σουηδή, πρέπει να αφήσει πίσω τους δεσμούς με τον πολιτισμό της.

Άποψη: «Η Καταγωγή των Σάμι» («Sameblood»), ίσως με μία πρώτη ματιά ενδιαφέρει περισσότερο τους Σκανδιναβούς θεατές που γνωρίζουν καλύτερα την σχέση, ειδικά σε περασμένες δεκαετίες, μεταξύ των Σκανδιναβών και των Λαπώνων (Σάμι). Αυτό όμως είναι το στοίχημα που βάζει η ταινία στον εαυτό της, να μπορέσει να αγγίξει οποιονδήποτε θεατή, ανεξαρτήτως αν δεν ξέρει καν ποιοι είναι οι Σάμι. Το στοίχημα το κερδίζει απόλυτα! Οι Σάμι είναι ένας αυτόχθων, φινοουγγρικός, ημινομαδικός λαός της σκανδιναβικής χερσονήσου, που ζει κυρίως σε Σουηδία, Νορβηγία, Φινλανδία και Ρωσία και είναι γνωστοί ως Λάπωνες. Ακόμα και στις μέρες μας δέχονται ρατσιστική συμπεριφορά ή αναγκαστική ενσωμάτωση στην εκάστοτε χώρα, και άρα απάρνηση της δικής τους κουλτούρας.

Η σκηνοθέτρια Amanda Kernell είναι κατά το ήμισυ Σάμι, οπότε έχει ένα προσωπικό ενδιαφέρον να ασχοληθεί με την ιστορία τους, μέσα από αυτήν την συγκινητική, και συνάμα σκληρή ταινία ενηλικίωσης μίας μικρής Λαπώνισσας. Πρόκειται για το σκηνοθετικό της ντεμπούτο σε ταινίες μεγάλου μήκους, με το οποίο κατάφερε να κερδίσει το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτης στο Φεστιβάλ Βενετίας 2016, και το Βραβείο Lux 2017 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Είχε προηγηθεί το 2015 η ταινία μικρού μήκους της σκηνοθέτριας, «Stoerre Vaerie», στην οποίαν η ίδια ηρωίδα, η Χριστίνα, διστάζει να πάει στην κηδεία της αδερφής της, και όταν πάει, αντί να περάσει χρόνο με τους Σάμι συγγενείς της, περνάει τον χρόνο σε ξενοδοχείο με τουρίστες. Στην «Καταγωγή των Σάμι» ξεδιπλώνει τον ίδιο βασικό ιστό, χρησιμοποιώντας την υπόθεση της μικρού μήκους ως εναρκτήρια σεκάνς, για να συνεχίσει έπειτα με ένα μεγάλο flashback πίσω στην δεκαετία του ’30 και στα παιδικά της χρόνια, για να καταλήξει εκεί από όπου ξεκίνησε, ακολουθώντας την βασική αρχή του σεναρίου, δηλαδή την επιστροφή στο τέλος στο θέμα που θίγεται στην αρχή.

Η Kernell, έχοντας βέβαια ως συνοδοιπόρους στο ταξίδι της τις δύο ταλαντούχες ηθοποιούς που υποδύονται τον πρωταγωνιστικό ρόλο σε διαφορετικές ηλικίες, την Maj-Doris Rimpi και την Lene Cecilia Sparok, αναδεικνύει και εξετάζει διεισδυτικά τόσο τις εσωτερικές σκανδιναβικές υποθέσεις (σύγκρουση Σουηδών και ιθαγενών), όσο και το γενικότερο κλίμα της μεσοπολεμικής περιόδου. Χωρίς να αναφέρεται ξεκάθαρα η εποχή, και χωρίς αναφορές στα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα που μαστίζουν την Ευρώπη την δεκαετία πριν τον Β΄ Π.Π., όπως η άνοδος φασιστικών, εθνικιστικών δικτατοριών σε πολλές ευρωπαϊκές-και όχι μόνο- χώρες, στήνει ένα απόλυτα ρεαλιστικό πορτρέτο της περιόδου, μέσα από την προσωπική ιστορία της κοπέλας. Η αρχική ταπείνωση και ο αποκλεισμός και η τελική απάρνηση παραλληλίζονται με τα μεσοπολεμικά και μεταπολεμικά στοιχεία των ανθρώπων, που στιγματίστηκαν από τα όσα βίωσαν τότε. Μία σκληρή, ατμοσφαιρική ταινία, που αγγίζει τις καρδιές των θεατών, αποδεικνύοντας την παγκοσμιότητα της κινηματογραφικής γλώσσας.