Πώς ο κακός προγραμματισμός θάβει τις καλές ταινίες και καταποντίζει τις εισπράξεις

Δημοσίευση: 6 Δεκ. 2012, 18:43

Του Μιχάλη Κωνσταντέλλη

Έχω επανειλλημένως θίξει το πρόβλημα του κακού προγραμματισμού στην κινηματογραφική διανομή που εν μέρει ευθύνεται για το «κάψιμο» ταινιών με box office προοπτική, γεγονός που αποδεδειγμένα επιφέρει μεγάλο πλήγμα στις ταμειακές εισπράξεις των αιθουσών. Δεν είναι μόνο η πληθώρα τίτλων που προκαλεί το πρόβλημα, αλλά κυρίως η έλλειψη εμπιστοσύνης σε ένα προϊόν διαφορετικό που εκλαμβάνεται ως επικίνδυνο για εκτενή κυκλοφορία αν πρώτα δε δοκιμασθεί.

Αυτό που συμβαίνει είναι πως είτε από άγνοια, είτε από φόβο, οι μεγάλοι κυρίως διανομείς, το μάρκετινγκ αλλά και οι πολυκινηματογράφοι παρουσιάζουν πολύ αργά ανακλαστικά όταν χρειαστεί να κινηθούν έξυπνα και γρήγορα, όταν δηλαδή παρουσιάζεται η ευκαιρία να εκμεταλλευθούν το hype γύρω από μια καλλιτεχνική ή οσκαρική παραγωγή και να πολλαπλασιάσουν τα κέρδη τους προσελκύοντας ετερόκλητο ακροατήριο. Κάθε διανομέας βέβαια έχει τη δική του πολιτική για να δελεάσει αντίστοιχο κοινό και είναι συνήθες μια μεγάλη (με buzz) ταινία να ανοίγει σε ελάχιστους αρχικά κινηματογράφους ώστε να δημιουργηθεί ένας σχετικός ντόρος, με ουρές και πολυκοσμία, που πιθανότατα θα οδηγήσει στο ταμείο και τους περίεργους. Κι έχει να κάνει και με την παρούσα έλλειψη κεφαλαίου. Όταν δεν υπάρχουν χρήματα για να αγορασθούν νέες ταινίες, εφευρίσκονται τρόποι για να επεκταθεί χρονικά η ζωή όσων υπάρχουν. Είναι κάτι τέτοιο όμως σοβαρή προωθητική πολιτική ή μήπως αποτελεί ακόμα έναν παράγοντα για τον καταποντισμό στα νούμερα των εισιτηρίων; Πώς γίνεται ταινίες που θριαμβεύουν κριτικά και στο box office άλλων χωρών να μην αποδίδουν τα αναμενόμενα και να θάβονται στην ημεδαπή;

Για να θυμηθούμε μερικά άλλα παραδείγματα, το προσπέρσινο Black Swan άνοιξε αρχικά σε ελάχιστες αίθουσες για να πάει σε πιο πολλές τη δεύτερη εβδομάδα και να διανύσει αργότερα μακρά θητεία όπως συνέβη και με το Artist που όντας κι αυτό οσκαρικό βγήκε σχετικά δειλά (σε 11) ώσπου να φτάσει να παίζεται παντού, ιδίως μετά τη βράβευσή του από την Ακαδημία. Το Shame που εντυπωσίασε είχε ανοίξει σε μόλις 5 αλλά συνέχισε για τρίμηνο σχεδόν. Το Moonrise Kingdom μια από τα ίδια. Οι ταινίες έβγαλαν τα λεφτά τους αλλά δεν πλησίασαν καν αυτό που υποσχόταν η αρχική τους δυναμική. Αυτήν την εβδομάδα πάλι σημειώθηκε το πιο ακραίο, με το The Master του Πολ Τόμας Άντερσον, ένα από τα φετινά οσκαρικά φαβορί στις περισσότερες κατηγορίες, να παίζεται σε μόλις 2 αίθουσες στην Αθήνα (και ούτε σε μία αίθουσα πολυκινηματογράφου), όταν το Αν του Παπακαλιάτη παίζεται σε πάνω από 60. Για να αποφύγω οποιεσδήποτε παρεξηγήσεις, ξαναλέω ότι πρόκειται για διαφορετικά φιλμ και διαφορετικά ακροατήρια, από την άλλη όμως μάλλον εύκολα εξάγεται το συμπέρασμα πως εδώ υπάρχουν δυο μέτρα και δυο σταθμά. Υπάρχει μια καλή γνώση του πολύ mainstream, νεανικού κοινού, αλλά παντελής ασχετοσύνη τελικά όταν η συζήτηση έρχεται στο πώς θα πάει περισσότερος κόσμος στο σινεμά. Πολλοί φαίνονται ικανοποιημένοι να λειτουργούν με την ίδια κινηματογραφική λογική της απλής διεκπεραίωσης όταν έχει καταστεί σαφές πως ο κόσμος δεν αγοράζει πλέον με τη σέσουλα...

Έτσι είναι απολύτως κατανοητό που ο Παπακαλιάτης παίζει πάνω στην μόδα της στιγμής, καθώς το μικρό καλλιτεχνικό βάρος της ταινίας του δεν μπορεί να υποστηρίξει μακρόχρονη κυκλοφορία. Η ταινία βγήκε για να κόψει εισιτήρια (που το κάνει) και να αποσυρθεί ησύχως σε λίγες εβδομάδες, η αδιαφορία ωστόσο για το άλλο μισό του κινηματογραφόφιλου κοινού είναι ενδεικτική για το πώς η αγορά είναι προσανατολισμένη μόνο στην ποσότητα, στους πελάτες προβατάκια όπως λέγεται δίχως να δίνεται μέριμνα στην καλλιέργεια μιας σταθερής σχέσης ανάμεσα στο διανομέα, την αίθουσα και τον κατα συρροή σινεφίλ. Σα να μην υπάρχει ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο για την ανάπτυξη, χειραγώγηση και κατεύθυνση των διαφορετικών καταναλωτικών ομάδων σε συγκεκριμένα κινηματογραφικά προϊόντα. Οι πελάτες μοιάζουν σαν κόκκους άμμου και παρόλο που με μια αδραξιά μαζεύονται πολλοί, άλλοι τόσοι ξεγλυστράνε από τη χούφτα των διανομέων αναζητώντας διέξοδο στο home cinema και το downloading όταν πρόθυμα θα πλήρωναν εισιτήριο για να δουν το διαφορετικό. Προκύπτει λοιπόν εύλογα το ερώτημα, αν είναι επιτέλους καιρός να αναθεωρηθούν συγκεκριμένες τακτικές. Μια πιο «σοβαρή» ταινία μπορεί να ενέχει μεγαλύτερο ρίσκο για τους πολυαιθουσάρχες αλλά η μη έκθεσή της, το λάθος timimg και η αργοπορία είναι βέβαιο πως θα εκμηδενίσουν τις πιθανότητες να τη μάθει ή να τη δει κανείς αφήστε που μετά από ένα μήνα, θα έχει κυκλοφορήσει το dvd στο διαδίκτυο και άντε να τρέξεις όταν το έχεις στο πιάτο...

Ίσως τελικά κάτι μας λένε όλα τα παραπάνω και για την μπακαλίστικη πολιτική που ακόμα επικρατεί στον κινηματογραφικό χώρο. Σε μια εποχή που η χονδρική τα έχει φτύσει, που οι άνθρωποι ψάχνουν να επιστρέψουν σε αυθεντικές αξίες, που τα καταναλωτικά trends αλλάζουν προς την επιλογή και το ποιοτικό, ορισμένοι επιμένουν να ταίζουν τη σκέψη και την αισθητική μας με τα ΜcDonalds της διασκέδασης. Δεν είναι βιώσιμο ένα τέτοιο μοντέλο. Και το μπαλάκι επιστρέφει σε σένα αναγνώστη, που για να αποφύγεις την ψυχαγωγική παχυσαρκία, θα πρέπει μόνος σου να αποφασίσεις μια δίαιτα πιο επιλεκτική και να το ψάξεις λίγο περισσότερο. Πήγαινε και στήσου στην ουρά του The Master μήπως και συγκινηθεί κανείς...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

BOX OFFICE

Ταινία
4ημέρο
Tanweer
43250
Film Group
13175
Tanweer
12142
Tanweer
4254
Tanweer
2372
Baghead, από την Spentzos Baghead, από την Spentzos