12 years a slave

Η περιπέτεια του Solomon Northup, ελεύθερου και καλλιεργημένου ανθρώπου, που μετά την απαγωγή του πουλήθηκε ως σκλάβος, όπως την αφηγήθηκε το βιβλίο που έγραψε ο ίδιος το 1854 και όπως την κινηματογράφησε εδώ ο Steve Mc Queen.

Άρχοντες με στάση δούλου και δούλοι με στάση άρχοντα

Το φιλμ αυτό (και τελικά η πλειοψηφία των έργων τέχνης), παρά το γεγονός ότι αν το δει κανείς ψυχρά, αισθάνεται κάποιες αδυναμίες ως προς την εκφορά της κινηματογραφικής του γλώσσας, δεν ενθαρρύνει την οποιαδήποτε μορφή αξιολόγησης. Είναι ένας ζωντανός οργανισμός και η συνάντησή μαζί του είναι όπως η συνάντηση με τους ανθρώπους: για να συναναστραφείς κι να σχετιστείς αυθεντικά μαζί τους είναι προαπαιτούμενο να τους αποδεχτείς στην ολότητά τους.

Παρακολουθούμε, τον ταλαιπωρημένο, αιματηρό χορό γύρω από τη φωτιά, ψυχών που συνομιλούν με κάθε βασανισμένη Μαύρη Αφροδίτη. Κι αν οι άνισες σχέσεις μεταξύ αφεντικών και δούλων εδώ είναι ο κανόνας, η κινηματογράφηση αποκαθιστά μία κάποια ισορροπία δυνάμεων, μέσα από πλάνα που καδράρουν τους άρχοντες με στάση δούλου και τους δούλους με στάση άρχοντα. Οι ηθοποιοί είναι ταιριαστοί με την ολότητα που επιχειρεί να αποδώσει το φιλμ, με πιο ξεχωριστή παρουσία, παρά το βαρυσήμαντο ως προς τη δημοφιλία του καστ, τον Paul Danno, που δικαιώνει και προεκτείνει τις υψηλές προσδοκίες από τη φιλμογραφία του μέχρι τώρα.

Η έννοια της αξιοπρέπειας, που παραπαίει ανάμεσα στη διατήρηση και στην απώλειά της σε μεγάλο βαθμό στο έργο του σκηνοθέτη εδώ, είναι χαραγμένη στις πλάτες των θυμάτων της δουλειάς. Τα εργαλεία κινούνται στους ρυθμούς πένθιμου εμβατηρίου και από ένα σημείο και μετά κανείς σταματά να νιώθει, όπως γίνεται στις πολύ βίαιες ταινίες, μήπως και μοιραστεί κάτι από τον τρόμο που βιώνουν οι ήρωες. Ένα μουσικό κομμάτι που εξελίσσεται, μέχρι που το όργανο που το παράγει σπάει. Άλλωστε, κάθε πολυτελές σπίτι έχει χτιστεί από το ξύλο ενός σπασμένου βιολιού.

Εύη Αβδελίδου