Citizen Kane

Η ταινία ξεκινάει με το θάνατο του μεγιστάνα και μεγαλοεκδότη Τσαρλς Φόστερ Κέιν. Λίγο πριν το θάνατό του, ο Κέιν αναφωνεί τη λέξη «Ροδανθός». Ένας νεαρός δημοσιογράφος, προσπαθώντας να καταλάβει το νόημα της λέξης, θα ξεκινήσει μία έρευνα για να ανακαλύψει ποιος ήταν πραγματικά ο Τσαρλς Φόστερ Κέιν. Στην έρευνά του θα αναζητήσει και θα μιλήσει με ανθρώπους που σημάδεψαν τη ζωή του μεγιστάνα.

Με την τεχνική των φλας μπακ, ο Ουέλς επιλέγει να αφηγηθεί την ιστορία του ήρωά του ξεκινώντας από την παιδική του ηλικία και φτάνοντας στην αμύθητη περιουσία που έχτισε ως μεγιστάνας του Τύπου αλλά και την αποξένωση και απαξίωση που δέχτηκε λόγω της μεγαλομανίας και του εκκεντρικού του χαρακτήρα. Εκείνο  που ξάφνιασε την εποχή εκείνη είναι ο μοντέρνος τρόπος κινηματογράφησης του Ουέλς, η πολυμορφία του ύφους, οι τεχνικές καινοτομίες και η αέναη φιλοσοφική αναζήτηση για τις σημαντικές ανθρώπινες αξίες.

Ο Γουέλς έχασε και ο ίδιος τους γονείς του σε μικρή ηλικία και αναγκάστηκε να μεγαλώσει με έναν ξένο, ακριβώς όπως ο μικρός Κέιν στο έργο, ενώ και στη σκιαγράφηση του ενήλικου ήρωά του, τα προσωπικά στοιχεία που προσθέτει είναι πάρα πολλά, ερμηνεύοντας καταπληκτικά τον πιο σημαντικό ρόλο της καριέρας του.

Ο Πολίτης Κέιν ήταν μια οπτική επανάσταση στον “ομιλούντα” κινηματογράφο. Ο Γουέλς προσέλαβε ως οπερατέρ τον συνεργάτη πολλών Γερμανών εξπρεσιονιστών σκηνοθετών, Gregg Toland. Στον οποίο κάποιοι αποδίδουν το κλειστοφοβικό φως και το βάθος πεδίου (depth of focus) στα πλάνα της ταινίας. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο Toland εκείνη την εποχή δούλευε και σε άλλα δύο σχέδια. Στο “The Grapes of Wrath” (Τα Σταφύλια της Οργής – 1940) και στο “The Long Voyage Home” (1940), δύο ταινίες του John Ford, τον οποίο ο Όρσον Γουέλς ανέφερε συχνά πυκνά ως δάσκαλό του.

Αγωνία, σασπένς, ρεαλισμός, ένα ιδιοφυές ψυχολογικό θρίλερ και ένα μυστήριο γύρω από τον κεντρικό πρωταγωνιστή και τη λέξη «Ροδανθός» 

Ο Όρσον Γουέλς, με Δελτίο Τύπου προς όλα τα Μ.Μ.Ε., εξηγεί πώς εμπνεύστηκε τον κεντρικό του χαρακτήρα:

«Ήθελα να κάνω μια κινηματογραφική ταινία που δεν ήταν αφηγηματική πράξη ούτε μια εξέταση του χαρακτήρα. Για αυτό ήθελα έναν πολύπλευρο άνθρωπο, με πολλές πτυχές. Ήθελα να αποδείξω ότι έξι ή περισσότεροι άνθρωποι θα μπορούσαν να έχουν διαφορετική άποψη σχετικά με τη φύση μιας ενιαίας προσωπικότητας. Είναι προφανές ότι μια τέτοια ιδέα, δε θα μπορούσε να εξελιχθεί εάν εφαρμοζόταν σε έναν απλό Αμερικανό πολίτη.

Αποφάσισα αμέσως ότι ο χαρακτήρας μου έπρεπε να είναι ένας άνθρωπος εξαιρετικά σημαντικός. Δε θα μπορούσα να βρω άλλη θέση στη δημόσια ζωή, εκτός από εκείνη ενός εκδότη εφημερίδων, στην οποία ένας άνθρωπος τεράστιου πλούτου ασκεί κάτι που θα μπορούσε να ονομαστεί πραγματική εξουσία σε μια δημοκρατία. Ήταν βασικό για την πλοκή της ιστορίας ότι ο χαρακτήρας μου (Κέιν) ζει σε μεγάλη ηλικία, αλλά είναι νεκρός στην αρχή της αφήγησης. Αυτό απέκλεισε άμεσα το ραδιόφωνο. Δεν υπήρχε άλλη λύση παρά να γίνει ο Κέιν εκδότης εφημερίδων, ιδιοκτήτης μιας μεγάλης αλυσίδας εφημερίδων. Ήταν απαραίτητο ο ίδιος ο Κέιν να αντιπροσωπεύει νέες ιδέες στον τομέα του. Η ιστορία της επιχείρησης των εφημερίδων προφανώς απαίτησε ότι ο Κέιν είναι αυτό που γενικά αναφέρεται ως κίτρινος δημοσιογράφος.»

Όρσον Γουέλς, 15 Ιανουαρίου 1941