Avant Guarde 13: Μια ματιά σε δύο ταινίες του Χαρούν Φαρόκι

Ανάμεσα σε δυο πολέμους

9/10

Περίληψη: Μία ποιητική ανατομία του πολέμου και των δεινών του καπιταλισμού, με ευφυέστατη αξιοποίηση κάθε δυνατού συμβολισμού και υπέροχη αισθητική.

Από τον τίτλο ακόμα, ο ενδιάμεσος, μεταβατικός χώρος και χρόνος “Ανάμεσα σε δύο Πολέμους”, προβάλλεται ως βάλσαμο για τις τομές που χάραξαν οι δύο Παγκόσμιες συρράξεις. Βάλσαμο, όμως, μόνο προσωρινό, αφού η μαζική εργασία παραλληρίζεται με τη μαζική σφαγή που έχει προηγηθεί, αλλά και εκείνη που θα ακολουθήσει.

Ο Εμπειρίκος ίσως να ένιωθε σύνδεση ανάμεσα στη δική του Υψικάμινο και στην Υψικάμινο του Χαρούν Φαρόκι. Πάνω της σκαρφαλώνουν, χωρίς τέλος, μέσα στο φιλμ, έννοιες για τον καπιταλισμό και για την ανθρώπινη εκμετάλλευση, με ποιητικούς ρυθμούς και τον ιδρώτα τους να έπεται αυτών και να αγγίζει τους θεατές. Όπως και ο Γκοντάρ, αφού το ύφος είναι τόσο κοντά του και ταυτόχρονα τόσο ιδιαίτερο. Η καλαισθησία του φιλμ είναι γεωμετρικής ακρίβειας.

Τη χαράζει μία κιμωλία, η οποία χρησιμοποιείται, με παρόμοιους τρόπους, τόσο για ένα μάθημα, όσο για να παίξεις κουτσό σε λέξεις και όρους που καίνε, ή για να χαράξεις το περίγραμμα ενός πτώματος. Της ελευθερίας, που καθ' όλη τη διάρκεια του φιλμ αναμετράται με την κάθοδό της στον Άδη, αφήνοντας πίσω της σκηνές ανθολογίας και πιθανολογώντας την αφύπνισή μας.

Εύη Αβδελίδου

Εργάτες αποχωρούν από το εργοστάσιο

8,5/10

Περίληψη: H πρώτη ταινία που παρουσιάστηκε ποτέ στο κοινό απεικονίζει, για 45 δευτερόλεπτα, τους εργαζομένους στο εργοστάσιο φωτογραφικών ειδών της Λυών, που ανήκε στους αδελφούς Λυμιέρ να βγαίνουν από το εργοστάσιο. Το μετά τους, άγνωστο, απαθανατίζεται μόνο η συγκεκριμένη περίοδος όπου έχουν γίνει ένα σώμα.

Αυτό το μικρό ντοκυμαντέρ του Φαρόκι έχει τόσο κοινωνικό-πολιτική όσο και σινεφιλική διάσταση, αφού αναδεικνύει τη σύνδεση μεταξύ των δυο, κάνοντας χρήση επόμενων σεκάνς του παγκόσμιου κινηματογράφου που αξιοποίησαν αυτή την αρχική ιδέα, εκφράζοντας τόσο την εξέλιξη της κοινωνίας, όσο και εκείνη του σινεμά. Πολλές θεματικές συζητούνται, όπως κατά πόσο τελικά οι εργάτες εργάζονται ή δουλεύουν, αλλά και το τι σημαίνει να αποχωρείς από τη δουλειά, ή και τι υπάρχει μετά από αυτή, μέσα από εποχές.

Σαν καλός δάσκαλος, ο Φαρόκι μας μυεί στην ανάλυση εικόνας, αφού έχει σκύψει πάνω από αυτή με ένα καθαρά σινεφιλικό βλέμμα αλλά ταυτόχρονα με μία χειρουργική προσέγγιση εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Μέσα από μία εύστοχη σύγκριση εργοστασίου και φυλακής, που διατρέχει το ντοκυμαντέρ, φαίνεται πως το επιβλέπον βλέμμα της κάμερας επηρέασε τη συμπεριφορά των εργατών, σε εκείνη την πρώτη ταινία, έκανε το τράβηγμα μίας φούστας, ή ένα χαιρετισμό, λίγο πιο σύντομα. Έκτοτε, το βλέμμα αυτό δαμάστηκε, ώστε να γίνει όχημα εξέλιξης για τους επόμενους δημιουργούς, προσφέροντας τις σκηνές ανθολογίας που έχει κανείς την ευκαιρία να απολαύσει στο φιλμ αυτό

Εύη Αβδελίδου